فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 157

إنّ اَوَّلَ عِوَضِ الْحَلیم مِنْ خَصْلَتِهِ أنَّ النّاسَ أعْوانُهُ عَلَی الْجاهِل.(1)

نخستین عوضی که بردبار از این خصلت خود می گیرد، این است که مردم در برابر نادان به یاری او بر می خیزند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

بعضی از دستاوردهای بردباری عبارتند از: آراسته شدن به خوبی ها، هم نشینی با نیکان، ارجمند شدن، عزیز شدن، رغبت به نیکی، نزدیک شدن بردبار به درجات عالی، گذشت، آرامش و تأنّی، احسان و خاموشی. اینها ثمره حلم و بردباری خردمند است.(2)

3. پیوند بردباری و دانش

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

وَ الَّذی نَفْسِی بِیَدِه، ما جُمِعَ شَیْ ءٌ إلی شی ءٍ أفْضَلَ مِنْ حِلْمٍ إلی عِلْمٍ.(3)

سوگند به آنکه جانم در دست اوست، چیزی با چیزی جمع نشد که بهتر از بردباری و دانش باشد.

حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود:

لَنْ یُثمِرَ الْعِلْمُ حتّی یُقارِنَهُ الْحِلْمُ .(4)

دانش تا با بردباری همراه نشود، هرگز به بار نمی نشیند.

دانش، ریشه بردباری است و بردباری، زیور دانش.(5)

4. بردباری هنگام خشم

بردباری، برخورد عاقلانه آدمی در روابط اجتماعی است که از مصداق های مهم آن، هنگام غضب و خشم است. انسان بردبار با حلم خود، آتش خشم را خاموش می کند؛ زیرا بردباری همانند آب سردی است که بر روی آتش خشم

1- [1] . همان، ح 4340.
2- [2] . همان، ح 4345.
3- [3] . همان، ص1292، ح 4362.
4- [4] . همان، ح 4358.
5- [5] . همان، ح 4359.