فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 168

در نزول برکت الهی بر چیزی منافات با عمل دیگر عوامل دارد؛ زیرا... معنای اینکه خداوند اراده کرده که فلان چیز دارای برکت و خیر کثیر باشد، این نیست که اثر اسباب و علل مقتضی را ابطال کند؛ برای اینکه اراده خداوند، سببی است در طول دیگر علل و اسباب نه در عرض آن. مثلاً اگر می گوییم: خداوند فلان طعام را برکت داده، معنایش این نیست که علل و اسبابی را که در آن طعام و در مزاج خورنده آن است، همه را ابطال کرده و اثر شفا یا نورانیت را از پیش خود در آن قرار داده، بلکه معنایش این است که اسباب مختلفی را که در این میان است، طوری ردیف کرده و ترتیب داده که همان اسباب، نتیجه مطلوب را از خوردن آن غذا به دست می دهند. یا باعث می شود که فلان مال ضایع نگردد یا دزد آن را به سرقت نمی برد».

لفظ برکت از الفاظی است که در زبان دین، بسیار (به کار رفته) است. از آن جمله در آیات قرآنی و همچنین در موارد بسیاری در اخبار و احادیث و نیز در تورات و انجیل در مواردی که عطیه های الهی را به انبیا و همچنین عطیه کهنه را به دیگران نقل می کند. حتی  در تورات، برکت را مانند سنتی جاری گرفته است.

از آنچه گذشت، بطلان رأی منکرین برکت به خوبی روشن گردید. ادعای آنان این بود که اثری که اسباب طبیعی در اشیا باقی می گذارند، جایی برای اثر کردن هیچ سبب دیگر نمی گذارد و خلاصه چیزی به نام برکت یا هر اسم دیگری نیست که اثر اسباب طبیعی را در اشیا باطل و خود در آن اثر کند. غافل از اینکه  سببیت خدای تعالی و برکت او در طول دیگر اسباب است، نه در