فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 22

همسرش؛ تربیت کردن انسان، اسبش را؛ قدم زدن مرد میان دو هدف (تیراندازی) و آموزش دادن شنا.

8 . شیفته سرگرمی و شوخی نشوید

حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود:

أَبْعَدُ النّاسِ مِنَ النَّجاحِ المُستَهتَرُ بِاللَّهوِ وَ المِزاحِ.(1)

دورترین مردم از کام یابی کسی است که شیفته سرگرمی و شوخی است.

9. برنامه ریزی صحیح در زندگی

امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود:

لِلمُؤمِنِ ثَلاثُ ساعاتٍ: فَساعَهٌ یُناجِی رَبَّهُ وَ ساعَهٌ یَزُمُّ معاشَهُ و ساعَهٌ یُخَلِیّ بَینَ نَفسِهِ وَ بَینَ لَذَّتِها فیما یَحِلُّ وَ یَجْمُلُ. وَ لَیْسَ لِلْعاقِلِ أَنْ یَکُونَ شاخِصاً اِلاّ فِی ثَلاثٍ: مَرَمَّهٍ أَوْ خُطْوَهٍ فی مَعادٍ أو لَذَّهٍ فی غَیرِ مُحَرَّمٍ.(2)

مؤمن باید شبانه روز خود را به سه دوره زمانی تقسیم کند: زمانی برای نیایش و عبادت پروردگار؛ زمانی برای تأمین هزینه زندگی و زمانی برای واداشتن نفس به لذت هایی که حلال و مایه زیبایی است. خردمند را نشاید جز آنکه در پی سه چیز حرکت کند: کسب حلال برای تأمین زندگی یا گام نهادن در راه آخرت یا به دست آوردن لذت های حلال.

روایاتی که درباره اصلاح مال و تقدیر معیشت آمده است، به قسمت سوم توجه دارند؛ یعنی ساعتی برای خود داشتن و لذت بردن از تفریح سالم و حلال. نکته قابل توجه در بعضی روایات آن است که پس از عبارت «وَ سَاعَهٌ یُخَلِّی بَینَ نَفسِهِ وَ بَینَ لَذَّتِها فی غَیرِ مُحَرَّمٍ»، یک جمله اضافه دارد که کاملاً اهمیت و جایگاه تفریح سالم لذت های حلال و بازی های سالم را تبیین می کند. آن جمله گویا چنین است: «فَاِنَّها عَوْنُ عَلی تِلکَ السّاعَتَینِ»؛ یعنی داشتن برنامه منظم برای لذت های حلال که اعم از تفریح و بازی های سالم تا رابطه با همسر است. این