فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 237

را هدایت نمی کند. (بقره: 258)(1)

کلمه بهتان با کلمه بهت بی تناسب نیست؛ زیرا بهتان؛ یعنی دروغی که شنونده به خاطر زشتی آن مبهوت می ماند.(2) بهتان، دروغ بستن به دیگران و گفتن چیزی است که در دیگران وجود ندارد.

_علامه طباطبایی _رحمه الله می نویسد: «کلمه بهتان به معنای هر سخنی و هر عملی است که شنونده و بیننده را مبهوت و متحیر کند و بیشتر در مورد دروغ زبانی استعمال می شود».(3)

در این مقام، به آیاتی اشاره می کنیم که مسئله بهتان در آنها مطرح شده است:

1. به همسران خود بهتان نزنید

وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَکانَ زَوْجٍ وَ آتَیْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطارًا فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئًا أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتانًا وَ إِثْمًا مُبینًا. (نساء: 20)

و اگر خواستید همسری (دیگر) به جای همسر (پیشین خود) ستانید و به یکی از آنان مال فراوانی داده باشید، چیزی از آن را پس مگیرید، آیا می خواهید آن (مال) را به بهتان و گناه آشکار بگیرید؟

در شأن نزول آیه گفته اند: پیش از اسلام، رسم بر این بود که اگر می خواستند همسر سابق را طلاق گویند و دوباره ازدواج کنند، برای فرار از پرداخت مهر، همسر خود را به اعمال منافی عفت متهم می کردند و بر او سخت می گرفتند، تا  حاضر شود مهر خویش را که معمولاً قبلاً دریافت

1- [1] . الکافی، ج8، ص368.
2- [2] . نک: مفردات الفاظ القرآن، هذا بهتان عظیم، اَیْ: کِذبٌ یبهت سامِعَه لِفظاعته نور:16؛ و مجمع البحرین، ج 2، ص 192.
3- [3] . ترجمه المیزان، ج4، ص408.