فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 291

سوی مغفرت پروردگار و شر واقعی عبارت است از نافرمانی خدای تعالی، در نتیجه چنین کسی از کار خیر سیر نمی شود و پیرامون گناه نمی گردد. نسبت به شرّ و خیر دنیوی نیز حرص نمی ورزد و از حدودی که خدای تعالی برایش معلوم کرده است، تجاوز نمی کند. در هنگام برخورد با گناه، حرص خود را با فضیلت صبر کنترل می کند و نیز در برابر  اطاعت پروردگار، حرص خود را به جمع مال و اشتغال به دنیا را با فضیلت صبر کنترل می کند. همچنین هنگام برخورد با مصیبت، جزع و بی تابی خود را با فضیلت صبر ضبط می کند و همین حرص به منافع واقعی برای چنین انسانی صفت کمال می شود.

اگر انسان از آنچه عقلش درک می کند و فطرتش به آن اعتراف می نماید، روی بگرداند و همچنان (مانند دوران کودکی) پای بند هوای نفس خود باشد، و همواره آن را پیروی کند، مشتاق باطل و متجاوز از حق باشد... خدای تعالی، نعمتش را مبدل به نقمت می سازد... و این معنا، همان است که در آیات متعرض آن شده است».(1)

بنابراین، بی تابی در صفت ناپسند حرص ریشه دارد. انسان نادان و حریص، هر گاه به بدی، کوتاهی و نارسایی برخورد می کند، چون حرص کودکانه در او وجود دارد، طاقت نمی آورد و مضطرب می گردد. البته همین انسان هر گاه به خیر و نعمت می رسد، از دیگران دریغ می ورزد.

زمینه های بی تابی

اگر روحیه بی تابی در انسان باشد، هر مسئله ای ممکن است بهانه ای شود