فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 37

پاسخ پرسش بالا خیلی آسان به نظر می رسد. جود و بخشندگی از عدالت بالاتر است؛ زیرا عدالت، رعایت حقوق دیگران و تجاوز نکردن به حدود و حقوق آنهاست، ولی جود این است که آدمی با دست خود، حقوق مسلّم خود را نثار غیر می کند.

آن که عدالت می کند، به حقوق دیگران تجاوز نمی کند و یا حافظ حقوق دیگران است از تجاوز و متجاوزان و اما آنکه جود می کند، فداکاری می نماید و حق مسلّم خود را به دیگری تفویض می کند. پس جود بالاتر است.

واقعاً هم اگر تنها با معیارهای اخلاقی و فردی بسنجیم، مطلب از این قرار است؛ یعنی جود بیش از عدالت، معرّف و نشانه کمال نفس و رقاء روح انسان است... .

علی علیه السلام بر عکس بالا جواب می دهد. ایشان به دو دلیل می گوید عدل از جود بالاتر است. یکی اینکه: «اَلعَدلُ یَضَعُ الاُمورَ مَواضِعَها وَ الجُودُ یُخرِجُها مِن جَهَتِها؛ عدل جریان ها را در مجرای طبیعی خود قرار می دهد، اما جود، جریان ها را از مجرای طبیعی خود خارج می سازد».

زیرا مفهوم عدالت این است که استحقاق های طبیعی و واقعی در نظر گرفته شود و به هر کس مطابق آنچه به حسب کار و استعداد لیاقت دارد، داده شود. (در این صورت،) اجتماع حکم ماشینی را پیدا می کند که هر جزء آن در جای خودش قرار گرفته است. درست است که جود از نظر شخص جود کننده _ که دارایی مشروع خویش را به دیگری می بخشد _ فوق العاده با ارزش است، اما باید توجه داشت که یک جریان غیرطبیعی است. مانند بدنی است که عضوی از آن بدن بیمار  است و دیگر اعضا موقتاً برای اینکه آن عضو را نجات دهند، فعالیت خویش را متوجه اصلاح وضع او می کنند. از نظر اجتماعی چه بهتر که اجتماع چنین اعضای بیماری را نداشته باشد تا توجه اعضای اجتماع به جای اینکه به طرف اصلاح و کمک به یک عضو خاصی معطوف شود، به