فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 50

آموزه ها

1. پیش دستی در بخشندگی

بخشندگی که آن را سخاوتمندی و جود می نامند، از صفات برجسته انسانی است و در هر شخصی این صفت دیده شود، قابل تقدیر است، ولی چه خوب است این صفت در رفتار و کردار مسلمان جلوه گر شود.

اساسا بخشندگی از صفات برجسته یک مسلمان واقعی است و اگر دیده شود که مسلمانی چنین نیست، باید او در کردار خویش تجدیدنظر کند.

بخشندگی باید بدون خواهش کسی صورت گیرد؛ یعنی انسان بخشنده همانند چشمه ای است که آب از آن می جوشد و از این جوشش خود، بی منت، دیگران را سیراب می کند.

در مقابل، چاه اگرچه آب دارد و دیگران هم از آن استفاده می کنند، ولی همانند چشمه جاری نمی شود، بلکه باید از چاه آب طلبید تا آبی به انسان برساند. امام صادق علیه السلام فرمود:

السَّخاءُ ما کانَ اِبْتِداءً فَاَمَّا ما کانَ مِنْ مَسْأَلَهٍ فَحَیاءٌ وَ تَذَمُّمٌ.(1)

بخشندگی آن است که بدون خواهش کسی صورت گیرد. آن بخشندگی که در مقابل درخواست انجام گیرد، ناشی از شرمندگی و برای فرار از نکوهش است.

این نوع بخشش و احسان در مورد خانواده، به ویژه پدر و مادر، بیشتر سفارش شده است.

در تفسیر عیاشی از _ابی ولاّد _روایت کرده است که گفت: از امام صادق علیه السلام معنای آیه «وَ بِالوَالِدَیْنِ اِحْساناً» را پرسیدم. فرمود: با پدر و مادر نیکو معاشرت