فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 59

آنها کسانی هستند که بخل می ورزند و مردم را به بخل فرا می خوانند و آنچه را خداوند از فضل و (رحمت) خود به آنها داده است، کتمان می کنند و ما برای کافران، عذاب خوارکننده آماده کرده ایم. (نساء: 36 و 37)

3. بخیل به خود بخل می ورزد

آری، شما همان گروهی هستید که برای انفاق در راه خدا دعوت می شوید. بعضی از شما بخل می ورزند و هر کس بخل ورزد، نسبت به خود بخل کرده است. خداوند بی نیاز است و شما همه نیازمندید و هرگاه سرپیچی کنید، خداوند، گروه دیگری را جای شما می آورد. پس آنها مانند شما نخواهند بود. (و سخاوتمندانه در راه خدا انفاق می کنند). (محمد: 38)

آثار بخل در روایات

اشاره

امام صادق علیه السلام فرمود:

مَنْ بَخِلَ بِمَعُونَهِ أَخیهِ المُسْلِمِ وَ القِیامِ لَهُ فی حاجَتِهِ اِبْتَلی بِمَعُونَهِ مَنْ یَأثِمَ عَلَیْهِ وَ لا یُوَجَرُ.(1)

هر کس در یاری کردن برادر مسلمان خود بخل بورزد یا از تلاش برای رفع نیازش کوتاهی کند، گرفتار مخارج شخصی می شود که آن شخص بر او ستم می کند و در مقابل این یاری کردن ثوابی هم نصیبش نمی شود.

نکته نهفته در این روایت، آن است که انسان گاهی اوقات، خود، بدون واسطه می تواند کسی را یاری کند، ولی چنین نمی کند. این شخص را بخیل می نامیم. گاهی اوقات هم خودش مستقیم نمی تواند؛ یعنی ثروتی ندارد که دست کسی را بگیرد، ولی می تواند به پا خیزد و پی گیری کند تا مشکل مسلمانی حل شود، ولی این کار را نمی کند. چنین شخصی هم بخیل است. جزای این افراد در دنیا آن است که گرفتار انسان های ستمگر می شوند که از