فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 69

توجه به مسئله دوم، اهمیت این دستور حضرت را بیشتر مشخص می کند. حضرت، این دستور را زمانی که _مالک اشتر _به عنوان حاکم اسلامی روانه مصر می شد، خطاب به وی نوشت. آن حضرت در ادامه سخن به حکمت اینکه چرا با بخیل نباید مشورت کرد، اشاره دارد و می فرماید: انسان بخیل، انسان را از نیکوکاری باز می دارد و از تنگ دستی می ترساند.

4. زن باید بخیل باشد، یعنی چه؟

امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرماید:

برخی از نیکوترین خلق و خوی زنان، زشت ترین اخلاق مردان است، مانند: تکبّر، ترس و بخل. هرگاه زنی متکبّر باشد، بیگانه را به حریم خود راه نمی دهد. اگر بخیل باشد، اموال خود و شوهرش را حفظ می کند و چون ترسان باشد، از هر چیزی که به آبروی او زیان رساند، فاصله می گیرد.(1)

شهید مطهری رحمه الله درباره این کلام حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلاممی نویسد: «...تکبر در این موارد؛ یعنی رفتار متکبرانه. اینجا هم در مورد زن، به قرینه اینکه می گوید: «لم تمکن من نفسها»، نمی گوید زن خوب است متکبر باشد مطلقا، حتی با زنان دیگر. زن با زنان دیگر نباید متکبر باشد. با محارم خودش چطور؟... بدیهی است که با اینها نیز نباید متکبر باشد... . این حدیث می گوید (رفتار) زن در مقابل مرد نامحرم (باید) متکبرانه باشد. البته «زهو» که اینجا آمده با کلمه تکبر کمی فرق دارد؛ یعنی رفتارش بزرگ منشانه باشد... . این تکبر مربوط به رفتار شد، نه مربوط به خُلق... .

مفهوم «جبن» در این حدیث نیز اینجا ناظر به مسئله عفاف زن است، نه مسئله جبن و شجاعت. مطلقا شجاعت به عنوان خلق روحی که به اصطلاح