فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 84

می توان جامعه بدبخت و شقاوتمند را نیز شناخت.

شناخت، مقدمه حرکت است. بنابراین، خوب است انسان، معیارهای هر دو  جامعه را بشناسد و سپس برای تحقق جامعه سعادتمند و خوش بخت و دوری از جامعه بدبخت و شقاوتمند، به دنبال معیارهای مثبت و خوب حرکت کند و از الگوهای نادرست دوری جوید.

فارابی، جامعه ای را سعادتمند و خوش بخت می داند که همانند بدن انسان سالم باشد؛ یعنی دارای قلبی سالم باشد که بر همه اعضا ریاست دارد و توازن و عدالت را درسرزمین تن آدمی برقرار می سازد. در این سرزمین، همه اعضا به کاری مشغول هستند و همه به وظایف خود عمل می کنند. مدینه فاضله فارابی، کشوری است که رهبری حکیم و دانشمند دارد. وی در عین دانشمند بودن، عادل و پرهیزکار است و با خدای جهان هستی نزدیک ترین ارتباط را دارد. در مدینه فاضله فارابی، همه مردم به کاری مشغول هستند و اهل فضیلتند. جامعه ای که دارای چنان رهبری باشد و قانون جامعه، قانون الهی باشد، به سوی سعادت و خوشبختی در حرکت است.

در مقابل مدینه فاضله، مدینه جاهله وجود دارد که در مسیر شقاوت و بدبختی در حرکت است. در این جامعه، رهبری عادل وجود ندارد و مردم نیز در فکر سعادت و خوشبختی نیستند. در جامعه جاهله، لذت های جسمی مطرح است و ملاک سعادت و خوشبختی را رسیدن به آن لذت ها می دانند. به تعبیر دیگر، جامعه جاهله، جامعه ای است که تا حد و اندازه یک زندگی حیوانی تنزل یافته است.(1)