- پیش گفتار 1
- 2. مفهوم گناه در آموزه های دینی 6
- 1. مفهوم و اصطلاح گناه 6
- فصل اول: کلیات و مفهوم شناسی 6
- 3. آثار نیت بر اعمال 8
- 4. گناه و دین گریزی 11
- 5. محدوده پاداش و کیفر 13
- 6 . گناه؛ نوعی بیماری 14
- 7. تقسیم بندی گناهان 16
- اشاره 16
- د) عقوق والدین 17
- الف) شرک به خداوند 17
- ه_) کشتن انسان بی گناه 17
- ج) ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا 17
- ب) ناامیدی از رحمت خدا 17
- ح) گریز از جنگ و جهاد 18
- ی) افسون و شعبده کردن و جدایی افکندن میان زن و شوهر 18
- ط) رباخواری 18
- ز) خوردن مال یتیم 18
- و) نسبت دادن زنا به زنان پاک دامن 18
- ک) زنا 19
- ل) سوگند دروغ 19
- م) خیانت کردن در غنایم جنگی 19
- س) پوشاندن حق 19
- ن) نپرداختن زکات واجب 19
- ع) می گساری 19
- ف) ترک نماز و دیگر واجبات الهی 20
- ص) پیمان شکنی و قطع رحم 20
- 8 . معیار شناخت گناهان کبیره 20
- اشاره 22
- الف) پافشاری بر انجام گناهان صغیره 22
- 9. چگونگی تبدیل گناهان کوچک به گناهان بزرگ 22
- ب) کوچک شمردن و بی توجهی به گناه 23
- ج) تظاهر به گناه 24
- فصل دوم: خاستگاه های گناه 26
- 1. فرهنگی 26
- الف) نادانی 26
- اشاره 26
- ج) تبلیغات گمراه کننده 28
- ب) پیروی از قوانین و سنّت های نادرست 28
- د) تقلید کورکورانه 29
- ه) نبودن الگوهای شایسته 31
- الف) شیوه گزینش همسر 31
- 2. خانوادگی 31
- اشاره 31
- ب) عامل وراثتی 32
- ج) تربیت شایسته 32
- د) خوراک حلال و حرام 33
- 3. اقتصادی 34
- الف) محیط اجتماع 36
- 4. اجتماعی 36
- اشاره 36
- ب) نبود شرم اجتماعی 38
- ج) رهبر فاسد و گمراه 40
- د) هم نشین بد 41
- ه) جلب رضایت عمومی و جوّزدگی 43
- 5. روانی و فردی 45
- الف) شکسته شدن کرامت و شخصیت انسانی 45
- ب) شهوت رانی 47
- ج) دنیاگرایی 48
- د) وسوسه های شیطانی 52
- 6 . سیاسی 54
- اشاره 56
- فصل سوم: پی آمدهای گناه 56
- الف) عذاب دنیایی 57
- 1. پی آمدهای دنیوی گناه 57
- اشاره 57
- ب) تغییر نعمت 62
- ج) کاهش عمر 64
- اشاره 64
- یک _ قطع رحم 65
- دو _ دروغ 68
- سه _ زنا 69
- چهار _ آزار پدر و مادر 71
- اشاره 72
- یک _ ترک نماز 72
- د) از بین رفتن برکت 72
- دو _ کم فروشی 73
- سه _ نپرداختن زکات 73
- شش _ خیانت 74
- پنج _ حرام خواری 74
- ه_) پرده دری 75
- اشاره 75
- یک _ شراب خواری 77
- دو _ قمار 79
- سه _ بیهوده گویی 80
- چهار _ عیب جویی 82
- الف) تیرگی قلب 86
- 2. پی آمدهای معنوی گناه 86
- ب) قطع ارتباط با خدا 87
- ج) مانع استجابت دعا 89
- د) انحراف عقیدتی 91
- ه) محروم ماندن از توفیق 97
- و) بی بهرگی از قرآن 97
- ز) مایه غضب الهی 97
- ح) عامل انحراف دیگران 98
- ط) گناه و کوردلی 98
- 3. پی آمدهای اخروی گناه 99
- ی) آتش جان 99
- 1. باور به حضور خدا 101
- فصل چهارم: عوامل مصونیت از گناه 101
- 2. یاد خدا 103
- 3. آگاهی از کرامت انسانی 104
- 4. معاد باوری 105
- 5. ایمان به عرضه اعمال به پیشوایان دینی 108
- 6 . خداترسی و یاد مرگ 108
- 7. پرهیز از هم نشینان بد 110
- 8 . پیروی از معصومین علیهم السلام 112
- 9. خویشتن داری و کنترل نفس 114
- اشاره 114
- ب) مراقبه 117
- الف) مشارطه 117
- ج) محاسبه 119
- د) معاتبه 123
- 10. نقش عبادت در کنترل گناهان 125
- 11. خانواده و بازدارندگی از گناه 126
- فصل پنجم: مصداق های گناه در قرآن و حدیث 128
- اشاره 128
- اشاره 129
- 1. گناه چشم 129
- نگاه نامشروع 132
- پی آمدهای فرو بستن چشم از گناه 134
- 2. دروغ 136
- 3. تهمت 138
- 4. غیبت 139
- 5. ریشخند کردن 140
- 6 . سوگند خوردن 141
- 7. شهوت حرام 142
- 8 . ستمگری 144
- 9. خشم 146
- 10. کینه 148
- 11. بخل 149
- 12. احتکار 151
- 13. دنیادوستی 152
- 14. خیانت 154
- 15. شراب خواری 156
- 16. ناسزاگویی 158
- 17. اسراف 159
- 18. غِشّ 161
- 19. ربا 163
- 20. کبر 164
- فصل ششم: پیروی از هوای نفس و راه های تهذیب نفس 167
- 1. خواسته های انسانی 167
- 2. هواپرستی 170
- 3. پی آمدهای ترک هواپرستی 171
- 4. جهاد اکبر 173
- 5. ضرورت تهذیب نفس 175
- 6 . راه های تهذیب نفس در حدیث 177
- 7. راه درمان هوای نفس 180
- 8 . اصلاح قلب؛ راهی برای گناه زدایی 183
- 9. پی آمدهای مبارزه با نفس 188
- فصل هفتم: حکایت ها 189
- ابن سیرین و تعبیر خواب 189
- 1. مبارزان با نفس 189
- ثروت خدادادی 191
- جوان پرهیزکار 192
- جوان عابد 193
- پوریای ولی و مبارزه با نفس 194
- آهنگر 195
- راهزن 197
- 2. گناه و کیفر گناه کاران 199
- سرنوشت حجاج 199
- سرنوشت قاتل 199
- اثر گناه 200
- دشمنی با دوست 200
- نتیجه پرهیز از گناه 201
- انصاف آدمی 201
- گناه یا طلا 202
- ترس از گناه 202
- موعظه گناه کار 202
- ریزش گناهان 203
- گناهان کوچک 204
- بدترین عقوبت 204
- راه توبه 205
- حجت های حق 205
- یوسف و زلیخا 206
- مشق شب 206
- پس نوشت 207
- کتاب نامه 210
آن حضرت در کلامی دیگر می فرماید: «الْبُهْتانُ عَلَی الْبَرِی ءِ أَثْقَلُ مِنَ الْجِبالِ الرّاسِیاتِ؛ تهمت زدن بر انسان پاک دامن، سنگین تر از کوه های استوار است».(1)
4. غیبت
یکی دیگر از کارهای زشت و پست، بدگویی از دیگران است. غیبت، بیان ویژگی های یک فرد است که اگر دیگران از آن ویژگی ها آگاه شوند، وی به شدت ناراحت می شود. غیبت، گناه سنگینی است و ارتکاب آن، روح را کدر و قلب را تاریک می کند و انسان را از فیض الهی محروم می سازد.
ازاین رو، خداوند در قرآن مجید، مردم را از غیبت نهی می کند و آن را همچون خوردن گوشت بدن برادر مرده خویش می داند و می فرماید:
وَ لایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ. (حجرات: 12)
از یکدیگر غیبت نکنید. آیا کسی از شما دوست دارد گوشت بدن برادرمرده اش را بخورد؟ همه از این عمل کراهت دارید. پس تقوای الهی پیشه سازید.
ابوذر نقل می کند که پیامبر خدا به من فرمود:
«ای ابوذر! بپرهیز از غیبت. همانا غیبت، شدیدتر از زناست.» به پیامبر گفتم: غیبت چیست؟ حضرت فرمود: «گفتن چیزی که برادر دینی ات از آن خوشش نمی آید.» گفتم: اگر چه آنچه پشت سر او می گویم، در او باشد؟ پیامبر فرمود: بدان! اگر چیزی بگویی که در او نباشد، تهمت است.(2)
نه تنها غیبت، حرام است، بلکه شنیدن آن نیز حرام و گناه است، چنان که حضرت علی علیه السلام در این باره می فرماید: «اَلسّامِعُ لِلْغِیْبَهِ کَالْمُغْتابِ؛ شنونده غیبت،
1- [1] . تفسیر معین، ص 351.
2- [2] . بحارالانوار، ج 77، ص 89 .