- پیش گفتار 1
- 2. مفهوم گناه در آموزه های دینی 6
- فصل اول: کلیات و مفهوم شناسی 6
- 1. مفهوم و اصطلاح گناه 6
- 3. آثار نیت بر اعمال 8
- 4. گناه و دین گریزی 11
- 5. محدوده پاداش و کیفر 13
- 6 . گناه؛ نوعی بیماری 14
- 7. تقسیم بندی گناهان 16
- اشاره 16
- الف) شرک به خداوند 17
- د) عقوق والدین 17
- ه_) کشتن انسان بی گناه 17
- ب) ناامیدی از رحمت خدا 17
- ج) ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا 17
- ح) گریز از جنگ و جهاد 18
- ز) خوردن مال یتیم 18
- و) نسبت دادن زنا به زنان پاک دامن 18
- ط) رباخواری 18
- ی) افسون و شعبده کردن و جدایی افکندن میان زن و شوهر 18
- ل) سوگند دروغ 19
- ک) زنا 19
- ن) نپرداختن زکات واجب 19
- م) خیانت کردن در غنایم جنگی 19
- س) پوشاندن حق 19
- ع) می گساری 19
- ف) ترک نماز و دیگر واجبات الهی 20
- 8 . معیار شناخت گناهان کبیره 20
- ص) پیمان شکنی و قطع رحم 20
- 9. چگونگی تبدیل گناهان کوچک به گناهان بزرگ 22
- اشاره 22
- الف) پافشاری بر انجام گناهان صغیره 22
- ب) کوچک شمردن و بی توجهی به گناه 23
- ج) تظاهر به گناه 24
- فصل دوم: خاستگاه های گناه 26
- اشاره 26
- 1. فرهنگی 26
- الف) نادانی 26
- ج) تبلیغات گمراه کننده 28
- ب) پیروی از قوانین و سنّت های نادرست 28
- د) تقلید کورکورانه 29
- ه) نبودن الگوهای شایسته 31
- اشاره 31
- الف) شیوه گزینش همسر 31
- 2. خانوادگی 31
- ب) عامل وراثتی 32
- ج) تربیت شایسته 32
- د) خوراک حلال و حرام 33
- 3. اقتصادی 34
- 4. اجتماعی 36
- اشاره 36
- الف) محیط اجتماع 36
- ب) نبود شرم اجتماعی 38
- ج) رهبر فاسد و گمراه 40
- د) هم نشین بد 41
- ه) جلب رضایت عمومی و جوّزدگی 43
- 5. روانی و فردی 45
- الف) شکسته شدن کرامت و شخصیت انسانی 45
- ب) شهوت رانی 47
- ج) دنیاگرایی 48
- د) وسوسه های شیطانی 52
- 6 . سیاسی 54
- اشاره 56
- فصل سوم: پی آمدهای گناه 56
- الف) عذاب دنیایی 57
- اشاره 57
- 1. پی آمدهای دنیوی گناه 57
- ب) تغییر نعمت 62
- ج) کاهش عمر 64
- اشاره 64
- یک _ قطع رحم 65
- دو _ دروغ 68
- سه _ زنا 69
- چهار _ آزار پدر و مادر 71
- یک _ ترک نماز 72
- د) از بین رفتن برکت 72
- اشاره 72
- سه _ نپرداختن زکات 73
- دو _ کم فروشی 73
- شش _ خیانت 74
- پنج _ حرام خواری 74
- ه_) پرده دری 75
- اشاره 75
- یک _ شراب خواری 77
- دو _ قمار 79
- سه _ بیهوده گویی 80
- چهار _ عیب جویی 82
- 2. پی آمدهای معنوی گناه 86
- الف) تیرگی قلب 86
- ب) قطع ارتباط با خدا 87
- ج) مانع استجابت دعا 89
- د) انحراف عقیدتی 91
- ه) محروم ماندن از توفیق 97
- ز) مایه غضب الهی 97
- و) بی بهرگی از قرآن 97
- ط) گناه و کوردلی 98
- ح) عامل انحراف دیگران 98
- 3. پی آمدهای اخروی گناه 99
- ی) آتش جان 99
- 1. باور به حضور خدا 101
- فصل چهارم: عوامل مصونیت از گناه 101
- 2. یاد خدا 103
- 3. آگاهی از کرامت انسانی 104
- 4. معاد باوری 105
- 5. ایمان به عرضه اعمال به پیشوایان دینی 108
- 6 . خداترسی و یاد مرگ 108
- 7. پرهیز از هم نشینان بد 110
- 8 . پیروی از معصومین علیهم السلام 112
- 9. خویشتن داری و کنترل نفس 114
- اشاره 114
- الف) مشارطه 117
- ب) مراقبه 117
- ج) محاسبه 119
- د) معاتبه 123
- 10. نقش عبادت در کنترل گناهان 125
- 11. خانواده و بازدارندگی از گناه 126
- اشاره 128
- فصل پنجم: مصداق های گناه در قرآن و حدیث 128
- اشاره 129
- 1. گناه چشم 129
- نگاه نامشروع 132
- پی آمدهای فرو بستن چشم از گناه 134
- 2. دروغ 136
- 3. تهمت 138
- 4. غیبت 139
- 5. ریشخند کردن 140
- 6 . سوگند خوردن 141
- 7. شهوت حرام 142
- 8 . ستمگری 144
- 9. خشم 146
- 10. کینه 148
- 11. بخل 149
- 12. احتکار 151
- 13. دنیادوستی 152
- 14. خیانت 154
- 15. شراب خواری 156
- 16. ناسزاگویی 158
- 17. اسراف 159
- 18. غِشّ 161
- 19. ربا 163
- 20. کبر 164
- 1. خواسته های انسانی 167
- فصل ششم: پیروی از هوای نفس و راه های تهذیب نفس 167
- 2. هواپرستی 170
- 3. پی آمدهای ترک هواپرستی 171
- 4. جهاد اکبر 173
- 5. ضرورت تهذیب نفس 175
- 6 . راه های تهذیب نفس در حدیث 177
- 7. راه درمان هوای نفس 180
- 8 . اصلاح قلب؛ راهی برای گناه زدایی 183
- 9. پی آمدهای مبارزه با نفس 188
- فصل هفتم: حکایت ها 189
- 1. مبارزان با نفس 189
- ابن سیرین و تعبیر خواب 189
- ثروت خدادادی 191
- جوان پرهیزکار 192
- جوان عابد 193
- پوریای ولی و مبارزه با نفس 194
- آهنگر 195
- راهزن 197
- 2. گناه و کیفر گناه کاران 199
- سرنوشت قاتل 199
- سرنوشت حجاج 199
- اثر گناه 200
- دشمنی با دوست 200
- نتیجه پرهیز از گناه 201
- انصاف آدمی 201
- موعظه گناه کار 202
- گناه یا طلا 202
- ترس از گناه 202
- ریزش گناهان 203
- گناهان کوچک 204
- بدترین عقوبت 204
- راه توبه 205
- حجت های حق 205
- یوسف و زلیخا 206
- مشق شب 206
- پس نوشت 207
- کتاب نامه 210
دشمنی با دوست
زمانی که _ابوذر غفاری _به شام تبعید شد، یکی از دوستانش به او نامه ای نوشت و از ابوذر خواست وی را نصیحت کند و کلمه خیری برایش بنویسد. ابوذر نوشت: «به کسی که بیش از همه دوستش داری و عزیزترین افراد نزد توست، ستم و دشمنی نکن.» دریافت کننده نامه، از نوشته ابوذر متحیر شد و از ابوذر توضیح بیشتری خواست. ابوذر در پاسخ نوشت: «محبوب ترین اشخاص نزد تو، خودت هستی. آدمی خودش را بیش از دیگران دوست دارد. ازاین رو، به خودت ستم و دشمنی نکن؛ یعنی گناه نکن؛ زیرا با ارتکاب گناه، به خودت ستم می کنی».(1)
اثر گناه
جوانی به حضور یکی از صالحان رفت و از وی خواست نصیحتش کند. عارف پذیرفت. روزی جوان و عارف از جنگلی می گذشتند. عارف به جوان دستور داد که نهال نورسته ای را از زمین بکند. جوان آن نهال را به آسانی از ریشه درآورد. چند قدمی که رفتند، عارف به درخت بزرگی که شاخه های بسیاری داشت، اشاره کرد و گفت: این درخت را نیز از جای برکن! جوان هر چه کوشید، نتوانست. عارف گفت: ای جوان! بدان تخم هوا و هوس، شهوت، بغض، کینه، حسد، دشمنی، حرص، نفاق و همه بدی ها، همین که در دل اثر گذاشت، مانند آن نهال نورسته است که می توانی به راحتی آن را ریشه کن کنی، ولی اگر او را واگذاری تا بزرگ شود، ریشه خود را آنچنان محکم و قوی می کند که از کندن آن ناتوان خواهی بود، همان گونه که این
1- [1] . نک: عبدالحسین دستغیب، ایمان، مجله های 1و 2، کتاب خانه مسجد جامع عقیق شیراز، ص63 .