- پیش گفتار 1
- 2. مفهوم گناه در آموزه های دینی 6
- فصل اول: کلیات و مفهوم شناسی 6
- 1. مفهوم و اصطلاح گناه 6
- 3. آثار نیت بر اعمال 8
- 4. گناه و دین گریزی 11
- 5. محدوده پاداش و کیفر 13
- 6 . گناه؛ نوعی بیماری 14
- 7. تقسیم بندی گناهان 16
- اشاره 16
- الف) شرک به خداوند 17
- ه_) کشتن انسان بی گناه 17
- د) عقوق والدین 17
- ج) ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا 17
- ب) ناامیدی از رحمت خدا 17
- و) نسبت دادن زنا به زنان پاک دامن 18
- ط) رباخواری 18
- ح) گریز از جنگ و جهاد 18
- ز) خوردن مال یتیم 18
- ی) افسون و شعبده کردن و جدایی افکندن میان زن و شوهر 18
- م) خیانت کردن در غنایم جنگی 19
- ل) سوگند دروغ 19
- ن) نپرداختن زکات واجب 19
- ک) زنا 19
- س) پوشاندن حق 19
- ع) می گساری 19
- ص) پیمان شکنی و قطع رحم 20
- ف) ترک نماز و دیگر واجبات الهی 20
- 8 . معیار شناخت گناهان کبیره 20
- الف) پافشاری بر انجام گناهان صغیره 22
- اشاره 22
- 9. چگونگی تبدیل گناهان کوچک به گناهان بزرگ 22
- ب) کوچک شمردن و بی توجهی به گناه 23
- ج) تظاهر به گناه 24
- الف) نادانی 26
- فصل دوم: خاستگاه های گناه 26
- اشاره 26
- 1. فرهنگی 26
- ج) تبلیغات گمراه کننده 28
- ب) پیروی از قوانین و سنّت های نادرست 28
- د) تقلید کورکورانه 29
- الف) شیوه گزینش همسر 31
- 2. خانوادگی 31
- اشاره 31
- ه) نبودن الگوهای شایسته 31
- ب) عامل وراثتی 32
- ج) تربیت شایسته 32
- د) خوراک حلال و حرام 33
- 3. اقتصادی 34
- اشاره 36
- الف) محیط اجتماع 36
- 4. اجتماعی 36
- ب) نبود شرم اجتماعی 38
- ج) رهبر فاسد و گمراه 40
- د) هم نشین بد 41
- ه) جلب رضایت عمومی و جوّزدگی 43
- 5. روانی و فردی 45
- الف) شکسته شدن کرامت و شخصیت انسانی 45
- ب) شهوت رانی 47
- ج) دنیاگرایی 48
- د) وسوسه های شیطانی 52
- 6 . سیاسی 54
- اشاره 56
- فصل سوم: پی آمدهای گناه 56
- اشاره 57
- الف) عذاب دنیایی 57
- 1. پی آمدهای دنیوی گناه 57
- ب) تغییر نعمت 62
- اشاره 64
- ج) کاهش عمر 64
- یک _ قطع رحم 65
- دو _ دروغ 68
- سه _ زنا 69
- چهار _ آزار پدر و مادر 71
- اشاره 72
- یک _ ترک نماز 72
- د) از بین رفتن برکت 72
- دو _ کم فروشی 73
- سه _ نپرداختن زکات 73
- شش _ خیانت 74
- پنج _ حرام خواری 74
- اشاره 75
- ه_) پرده دری 75
- یک _ شراب خواری 77
- دو _ قمار 79
- سه _ بیهوده گویی 80
- چهار _ عیب جویی 82
- 2. پی آمدهای معنوی گناه 86
- الف) تیرگی قلب 86
- ب) قطع ارتباط با خدا 87
- ج) مانع استجابت دعا 89
- د) انحراف عقیدتی 91
- و) بی بهرگی از قرآن 97
- ز) مایه غضب الهی 97
- ه) محروم ماندن از توفیق 97
- ح) عامل انحراف دیگران 98
- ط) گناه و کوردلی 98
- 3. پی آمدهای اخروی گناه 99
- ی) آتش جان 99
- فصل چهارم: عوامل مصونیت از گناه 101
- 1. باور به حضور خدا 101
- 2. یاد خدا 103
- 3. آگاهی از کرامت انسانی 104
- 4. معاد باوری 105
- 5. ایمان به عرضه اعمال به پیشوایان دینی 108
- 6 . خداترسی و یاد مرگ 108
- 7. پرهیز از هم نشینان بد 110
- 8 . پیروی از معصومین علیهم السلام 112
- 9. خویشتن داری و کنترل نفس 114
- اشاره 114
- الف) مشارطه 117
- ب) مراقبه 117
- ج) محاسبه 119
- د) معاتبه 123
- 10. نقش عبادت در کنترل گناهان 125
- 11. خانواده و بازدارندگی از گناه 126
- اشاره 128
- فصل پنجم: مصداق های گناه در قرآن و حدیث 128
- اشاره 129
- 1. گناه چشم 129
- نگاه نامشروع 132
- پی آمدهای فرو بستن چشم از گناه 134
- 2. دروغ 136
- 3. تهمت 138
- 4. غیبت 139
- 5. ریشخند کردن 140
- 6 . سوگند خوردن 141
- 7. شهوت حرام 142
- 8 . ستمگری 144
- 9. خشم 146
- 10. کینه 148
- 11. بخل 149
- 12. احتکار 151
- 13. دنیادوستی 152
- 14. خیانت 154
- 15. شراب خواری 156
- 16. ناسزاگویی 158
- 17. اسراف 159
- 18. غِشّ 161
- 19. ربا 163
- 20. کبر 164
- 1. خواسته های انسانی 167
- فصل ششم: پیروی از هوای نفس و راه های تهذیب نفس 167
- 2. هواپرستی 170
- 3. پی آمدهای ترک هواپرستی 171
- 4. جهاد اکبر 173
- 5. ضرورت تهذیب نفس 175
- 6 . راه های تهذیب نفس در حدیث 177
- 7. راه درمان هوای نفس 180
- 8 . اصلاح قلب؛ راهی برای گناه زدایی 183
- 9. پی آمدهای مبارزه با نفس 188
- 1. مبارزان با نفس 189
- ابن سیرین و تعبیر خواب 189
- فصل هفتم: حکایت ها 189
- ثروت خدادادی 191
- جوان پرهیزکار 192
- جوان عابد 193
- پوریای ولی و مبارزه با نفس 194
- آهنگر 195
- راهزن 197
- سرنوشت حجاج 199
- 2. گناه و کیفر گناه کاران 199
- سرنوشت قاتل 199
- اثر گناه 200
- دشمنی با دوست 200
- نتیجه پرهیز از گناه 201
- انصاف آدمی 201
- ترس از گناه 202
- موعظه گناه کار 202
- گناه یا طلا 202
- ریزش گناهان 203
- بدترین عقوبت 204
- گناهان کوچک 204
- راه توبه 205
- حجت های حق 205
- مشق شب 206
- یوسف و زلیخا 206
- پس نوشت 207
- کتاب نامه 210
درخت بزرگ ریشه دوانیده و کندن آن مشکل است. پس همیشه بکوش تا رذایل در وجودت ریشه ندوانیده است، آنها را از درون خود برکنی وگرنه گرفتاری بسیاری به بار می آورد و ریشه کن کردن آن، محال یا مشکل خواهد بود.(1)
انصاف آدمی
رسول خدا صلی الله علیه و آله به نقل از حضرت حق فرمود:
ای بنی آدم! چرا انصاف نداری؟ من با دادن نعمت، دوستی خودم را به تو ثابت می کنم، ولی تو با ارتکاب گناه، بر من خشمناک می شوی؟
خیر من همیشه به سوی تو نازل است، ولی شر تو به سوی من باز می گردد و هر روز، فرشته کریمی از تو برای من عمل غیرصالح می آورد. ای فرزند آدم! ای کاش از حال خود آگاه می شدی! ای فرزند آدم! هنگام خشم، مرا یاد کن تا من نیز هنگام خشم، تو را یاد کنم و در عذاب هایی که تو را محو می کند، غرقت نسازم.(2)
نتیجه پرهیز از گناه
روزی حضرت موسی علیه السلام از حضرت خضر پرسید: «چرا خداوند تو را بر غیب آگاه کرد؟» حضرت خضر علیه السلامفرمود: «به دلیل ترک گناهان.» حضرت موسی علیه السلام گفت: «مرا وصیت کن!» خضر فرمود: «ای موسی! همواره با همه کس با تبسم رفتار کن، نه با غضب و به مردم سود رسان، نه زیان. هرگز لجاجت نکن و بدون تعجب نخند. ملامت مردم را ترک و بر خطاهای خودت گریه کن.(3)
جرئت بر گناه
1- [1] . نک: محمدمهدی تاج لنگرودی، کشکول ممتاز، چاپ خانه حیدری، 1372، چ 4، صص170و 171.
2- [2] . نک: محمدبن حسن حرعاملی، کلیات حدیث قدسی، انتشارات دهقان، 1378، چ 2، ص 313.
3- [3] . نک: غلام علی حسینی، احلی من العسل ، انتشارات مفید، 1372، چ 2، ج 2، ص 948.