غفلت، علل و آثار آن صفحه 12

موضوع بپردازد.

گستره این بحث، بیش از آن است که در این نوشته آمده است، ولی بی گمان، این اثر می تواند گامی اساسی در این مسیر باشد و رسانه را در شناخت انواع، عوامل و پی آمدهای غفلت در جامعه و نیز راه های برون رفت از آن یاری رساند.

مفهوم شناسی

واژه غفلت در لغت، به ترک و سهو درباره چیزی معنا شده است.(1) راغب اصفهانی می نویسد: «غفلت، سهوی است که بر اثر کمی مراقبت و ناهشیاری در انسان پدید می آید.»(2) همچنین «سهو» به معنای «غفلت»(3) و «نسیان» به معنای «ضدحفظ، ضد یادآوری، ترک کردن»(4) تفسیر شده است. بنابراین، می توان گفت این سه واژه، گذشته از تفاوت هایشان،(5) از نظر معنایی به هم نزدیکند.

از تعریف پیشین درباره نسیان و غفلت چنین برمی آید که فراموشی، از یاد رفتن موضوعی است که پیش تر در ذهن بوده، ولی غفلت، اعم از آن است و چه بسا در مواردی اساسا هیچ گونه پیشینه ذهنی نیز نداشته است. برای نمونه، خداوند در قرآن کریم می فرماید: «وَ الَّذینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ؛ و کسانی که از آیات ما غافلند.» (یونس: 7) و نیز می فرماید: «وَ إِنَّ کَثیراً مِنَ النّاسِ عَنْ آیاتِنا لَغافِلُونَ؛ و بی گمان،

1- . محمدبن یعقوب فیروزآبادی، قاموس المحیط، بیروت، دارالجیل، ج 4، ص 26.
2- . المفردات فی غریب القرآن، ص 362.
3- . محمدبن ابی بکر رازی، مختار الصحاح، مصر، مکتبه مصطفی حلبی، 1950 م، ص 341.
4- . قاموس المحیط، ج 4، ص 398؛ مختار الصحاح، ص 683.
5- . ابی هلال عسکری، الفروق اللغویه، قاهره، مکتبه القدسی، 1353 ه . ق، ص 78.