گزیده معراج السعاده صفحه 166

گردد؛ امّا دست از طاعات و عبادات نکشد. لیکن به علّت ضعفی که بر دفع گناه دارد؛ توبه خود را می شکند و باز خود را به توبه کردن وعده می دهد و توبه می کند ولی تزلزل بر او غلبه دارد و دچار فریب شیطان می شود. صاحب این درجه را صاحب نفس مسئوله خوانند و امید نجاتی در او وجود دارد.

4 - کسی است که توبه کند و مدّتی هم بر آن ثبات کند ولی توبه خود را بشکند و به گرداب گناه فرو رود و اصلاً به یاد توبه نیفتد و احساس پشیمانی از گناه نکند. چنین شخصی را صاحب نفس اماّره (بدفرمای) گویند. که شرّش بر خیرش غلبه دارد و امیدی به او نیست. در هر حال بنده آلوده به گناه هم باید توبه کند و تصمیم بگیرد که گرد گناه نگردد و روش زندگی خود را با اراده خلل ناپذیر تغییر دهد و از معاشرتهای ناباب و سوسه انگیز بپرهیزد و به رحمت خدا امیدوار باشد. وضوی کامل بگیرد. دو رکعت نماز از سر خلوص بجا آورد و ذکرهای: استغفرالله ربی و اتوب الیه و سبحان ربی العظیم و بحمده بسیار بگوید. امید است نیک فرجام شود.

60 .غفلت از محاسبه نفس

همچنان که هر تاجر و بازرگانی باید به حساب دخل و خرج خود برسد و سود و زیان خود رامقابله کند؛ هر کس باید در شبانه روز در ساعتی معیّن به حساب اعمال خیر و شرّ خود برسد و طاعات و حسنات را با گناهانی که کرده است موازنه و محاسبه کند. و الاّ چه بازرگان باشد چه دیگری به اندک زمانی سرمایه و ذخیره عمرش دستخوش فنا و نابودی می شود.

علاوه بر محاسبه نفس، مراقبه نفس هم لازم است. مراقبه آن است که همیشه مراقب ظاهر و باطن خود باشد که معصیتی از وی صادر نشود و واجبی را ترک ننماید.

بنابر آنچه در قرآن کریم آمده است: اعمال خیر و شرّ ما با ترازوی عدالت سنجیده خواهد شد: وَ نَضَعُ المَوازینَ القِسْطَ لِیَوْم القِیامَهِ فَلاتُظْلَمُ نَفْسٌ شیئاً وَ اِنْ