نجاه المؤمنین (در اصول دین و اخلاق) صفحه 179

لازم نیست، لکن مکروه است بخل ورزیدن. و مراتب کراهت نیز به حسب مقامات، مختلف می شود. در بعض مقامات، شدت کراهت و مرجوحیت دارد، مثل مضایقه کردن از چیز قلیلی از فقیر و محتاج، با میل و خواهش آن فقیر و عدم احتیاج آن شخص؛ و مثل این که در حضور فقیری غذا بخورد و بداند که آن فقیر مایل است به آن غذا و مع ذلک از آن مضایقه بکند اگر چه به قلیلی از آن باشد.

و شبهه ای نیست که این خست و دنائت و لئامت است، و موجب نفرت طباع می شود، هم چنان که عقل و تجربه بر آن شاهد است.

و هم چنان که بخل مذموم است هم چنین اسراف نیز مذموم است، و آن بذل و انفاق است در جایی که سزاوار نیست عقلا یا شرعا یا عادتا.

(جود و سخاوت)

و ضد بخل، جود و سخاوت است، و آن بذل و انفاق است در جایی که سزاوار است عقلا یا شرعا یا عادتا، و باید که از طیب خاطر و از روی میل باشد.

و آن از اشراف صفات است، و کفایت می کند در مدح آن، این که از صفات خداوند عالم، و از صفات انبیا و اوصیا است؛ و علاوه بر آنها اخبار متواتره در مدح آن وارد شده است:

مثل قوله: الجنه دار الاسخیاء(1) ؛

(بهشت خانه سخاوت مندان است).

و قوله: ان الله جواد یحب الجواد(2) ؛