نجاه المؤمنین (در اصول دین و اخلاق) صفحه 190

و غیر ذلک از اخباری که دلالت می کند بر وجوب کف و امساک از چیزی که نمی داند. پس هرگاه جواز تکلم به کلامی یا ارتکاب فعلی را نمی داند واجب است کف و امساک و سکوت تا بداند جواز آن را؛ و الله العالم.

فصل هجدهم: در سوء ظن به خالق و مخلوق است

اشاره

و آن از صفات ذمیمه است، بلکه از محرمات در شریعت است.

قال الله تعالی: «یأیها الذین ءامنو اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم»(1) ؛

(ای کسانی که ایمان آورده اید، از بسیاری از گمان ها بپرهیزید؛ زیرا برخی از گمان ها گناه است).

و عن أمیرالمؤمنین (علیه السلام): ضع أمر أخیک علی أحسنه حتی یاتیک ما یغلبک منه، و لا تظنن بکلمه خرجت من أخیک سوء و أنت تجد لها فی الخیر محملا(2) ؛

(کار برادر دینی خود را به بهترین وجه و محمل توجیه و حمل کن، تا به قدری که ظن غالب از بدی او برای تو پیدا شود. و از سخنی که از دهان برادرت بیرون آید تا وقتی که می توانی محمل خوبی برای آن بیابی، گمان بد مبر).

و مراد به ظن سوء، عمل به مقتضای آن است و الا مجرد حصول ظن، خارج از اختیار شخص است و معقول نیست حرمت آن. بلی! تجسس و تفحص از احوال مسلم از جهت اطلاع بر اسرار و تحصیل ظن بر خفایای