اخلاق نظامی و انتظامی صفحه 125

شیوه بازسازی روانی (امید دادن)

گاهی انسان گنهکار خود را بدبخت و محروم می پندارد و با خود می گوید:

چون قامت ما

برای غرق است

در کم و زیاد

او چه فرق است

این گونه افراد، هر روز به گناه بیشتری گرفتار می شوند. کسانی که نهی از منکر می کنند، باید این افراد را بازسازی کنند؛ به آنها از عفو الهی و از پذیرفتن توبه و لطفی که خداوند به توبه کنندگان دارد، بگویند. خاطراتی از توبه کنندگان بگویند تا گناه، او را به یأس نکشاند. باید به او تذکر داد که یأس، از گناهان کبیره است. باید به او شخصیت داد. گذشته های او را فراموش کرد. باید به یاد داشته باشیم که خود ما نیز امثال این خلاف ها را داشته ایم و خداوند آنها را کتمان کرده است.

باید به او گفت که ساحرانی که به دعوت فرعون برای شکست دادن موسی علیه السلام در دربار فرعونی اجتماع کرده و به جاه و مقام و هدیه او چشم دوخته بودند و به عزّت او قسم می خوردند، چگونه با دیدن معجزه موسی علیه السلام حق را فهمیده و تغییر جهان بینی و ایدئولوژی دادند، به فرعون و قدرت و مال او پشت پا زدند و به استقبال هر گونه تهدید و خطر رفتند و بالاخره هم شهید شدند.

آری! می توانیم از طریق یک مهمانی، اردو، سفر، هدیه، ملاقات، نامه، کتاب، و یا استدلال و با ایجاد یک رابطه منطقی و عاطفی، بر افراد زیادی اثر بگذاریم و جرم های آنها را نادیده بگیریم. می توانیم با تکریم و احترام، شخصیت متزلزل فرد را بازسازی کنیم و او را به راه حق راهنمایی کنیم.

شیوه تغافل

یکی از زمینه های انجام خلاف آن است که انسان احساس کند در جامعه آبرو و کرامت ندارد، عذرش پذیرفته نمی شود و کسی به سخن او اعتنا نمی کند. در این صورت، احساس حقارت و بی آبرویی، او را به

هر گناهی می کشاند. اسلام می فرماید: گاهی باید انسان خود را به غفلت بزند و تظاهر کند که "من متوجه خلاف تو نشدم" تا از این طریق، کرامت و شخصیت افراد شکسته نشود.