اخلاق نظامی و انتظامی صفحه 202

محل اجرای مجازات

مجازات را باید در محل وقوع جرم اجرا کرد، تا مجرم مورد سؤال و بازخواست مردم واقع شود و باعث تحقیر روانی او شود. قرآن درباره گروهی از ستمگران می­فرماید: «پس چون (قوم ستمگر) قهر ما را احساس کردند، ناگهان پا به فرار گذاشتند. (امّا خطاب رسید که) فرار نکنید! و به خانه هایتان و آنچه در آن کامیاب بودید باز گردید، شاید مورد سؤال قرار گیرید.» «لَعَلَّکمْ تُسْئَلُونَ»(1)

شدت مجازات مجرم اصلی

مجازات کسی که نقش اصلی را در ارتکاب جرم دارد، بزرگ تر است؛ چنانکه خداوند در ماجرای تهمت و بهتان به همسر پیامبر اسلام به آن اشاره کرده است:

«إِنَّ الَّذِینَ جاؤُ بِالْإِفْک عُصْبَهٌ مِنْکمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَکمْ بَلْ هُوَ خَیرٌ لَکمْ لِکلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اکتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذِی تَوَلَّی کبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظِیمٌ»(2)

همانا کسانی که آن دروغ بزرگ را (بر زبان) آوردند، گروهی از خود شما بودند. آن را برای خود شرّ نپندارید، بلکه آن (در نهایت) به نفع شماست. هر یک از آنها به اندازه عمل خود مجازات می شود و آن کس که رأس و منشأ این بهتان بزرگ گشت، به عذابی بسیار سخت مجازات خواهد شد.

توجه به اصل برائت

اصل اوّلیه در عمل هر مسلمانی، درستی وصحت آن است؛ مگر آنکه جرم او با دلیل و مدرک ثابت شود؛ به عبارت دیگر، از نظر اسلام، همه انسان ها بی­گناه هستند مگر در شرایطی که خلاف آن ثابت شود.