اخلاق نظامی و انتظامی صفحه 203

قرآن کریم در جریان پذیرش شایعه و تهمت به زنان پیامبر از مردم انتقاد می کند که چرا این اتهام را بدون دلیل پذیرفتید و آنان را تبرئه نکردید:

« لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیراً وَ قالُوا هذا إِفْک مُبِینٌ...»(1)؛ «آیا سزاوار نبود شما زنان و مردان مؤمن، هنگامی که این تهمت را شنیدید، حسن ظنتان درباره یکدیگر بیشتر شده و بگویید که این دروغی آشکار است؟»

بانیان و آمران جرم

در فرهنگ قرآن، سیاست گذار و آن کس که دستور انجام عمل خلاف را صادر می کند نیز عامل و فاعل جرم شناخته می شود: «إِنَّ فِرْعَوْنَ ... یسْتَضْعِفُ، یذَبِّحُ، یسْتَحْیی»(2)؛ با آنکه فرعون دستور داده و دیگران اجرا می کردند.

همچنین در جای دیگر طرّاح، مشاور، آمر و مباشر، همگی به نوعی در جرم شریک دانسته که باید به نوعی مجازات شوند: «إِنَّ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما کانُوا خاطِئِین»(3).

ممنوعیت حمایت از مجرمان

قرآن، هرگونه حمایت از کفر و پشتیبانی از جرم و مجرم را ممنوع اعلام کرده است: «فَلا تَکونَنَّ ظَهِیراً لِلْکافِرِینَ»(4)؛ هرگز از کافران پشتیبانی مکن.

قصد و نیت کار مجرمانه

قرآن، قصد، نیت و آگاهی را در ارتکاب جرم، مؤثّر دانسته و عامل بسیاری از جرم و جنایت ها را افکار و نیات مجرمانه می داند: «أَخْطَأْتُمْ- تَعَمَّدَتْ قُلُوبُکمْ»(5).

1- . نور، 12 _ 13.
2- . قصص، 4.
3- . قصص، 8.
4- . قصص، 86.
5- . احزاب، 5.