اخلاق نظامی و انتظامی صفحه 241

ساخت و رسوا شدند: «وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ ما کنْتُمْ تَکتُمُونَ»(1)؛ «آنچه را پنهان می کردید، خدا آشکار می کند.»

آنان که با ریا و تظاهر، می خواهند هم خدا و هم خلق خدا را فریب دهند، روزی مکر الهی دامن گیرشان می شود و دستشان رو می گردد.

نمونه های فراوانی از چنین افرادی را هر یک از ما می شناسیم که توجه به سرگذشت آنان هم عبرت آموز و هم هشداری است بر اینکه انسان از ریا و فریب بپرهیزد و عملکردی خالصانه و مخلصانه داشته باشد.

توجه به سرانجام ریاکار در آخرت

آنچه تاکنون گفته شد، بیشتر عواقب و نکات مربوط به دنیا بود. سیمای شرم آور و رسوایی بزرگِ ریاکاران در قیامت، بسیار دشوارتر و عبرت انگیزتر است. قرآن، دوزخ و ویل جهنم را برای نمازگزاران ریاکاری می داند که نسبت به نماز، سهل انگاری می کنند.(2)

در حدیث آمده است:

در قیامت، ریاکار را با چهار نام، صدا می زنند: کافر، فاجر، غادر، خاسر.

کافر: از آن رو که از جهت عقیده، خدا را نادیده گرفته است.

فاجر: چون کار برای غیر خدا، خروج از مرز عبودیت و بندگی و هدف آفرینش است.

غادر: به آن سبب که با این خصلت، حیله­گری کرده است.

خاسر: چرا که از نظر نتیجه، عمری را از دست داده و چیزی به کف نیاورده است.

سپس به او می گویند: «اعمالت تباه گشت و پاداشی در کار نیست؛ امروز، مزد خود را از کسانی دریافت کن که برای رضای آنان کار می کردی.»(3)

پس، توجّه به حسرت ریاکاران در روز قیامت، انسان را به مرز اخلاص نزدیک می کند.

1- . بقره، 72.
2- . ماعون، 5 _ 6.
3- . سفینه البحار، ج1، ص 499.