اخلاق نظامی و انتظامی صفحه 58

به خاطر به دست آوردن غنائم، بیگناهی را نکشید؛ زیرا نزد خداوند غنائم فراوانی است.

در تاریخ آمده است که پس از جنگ خیبر، پیامبر9شخصی به نام "اسامهبن زید" را همراه گروهی از مسلمانان، به سوی یهودیانی که در یکی از روستاهای فدک بودند، فرستاد تا آنان را به اسلام یا قبول شرایط ذِمّه و تحت الحمایه بودن دعوت نماید. یکی از یهودیان به نام "مِرداس" با شنیدن خبر، اموال و خانواده خود را در پناه کوهی قرار داد و با گفتن «لا اله الاّ اللّه محمّدٌ رَسولُ اللّه» به استقبال مسلمانان آمد. اسامه به گمان اینکه او از ترس، اسلام آورده و اسلام او واقعی نیست، او را کشت. رسول خدا پس از اطلاع، به شدّت ناراحت شدند و آیه فوق نازل شد.

معیار تشخیص تجسس بجا و نابجا

گناه و خلاف، یا فردی است یا اجتماعی؛ یعنی یا ضرر و زیانش تنها به خود گناهکار برمی گردد و یا در سطح جامعه، فساد برمی انگیزد. اگر خلاف، از نوع اوّل باشد تجسّس در آن حرام است.

گناه فردی از هر نوع که باشد، حتی عقیدتی (مثل انکار خدا، انکار اسلام، گرایش به عقائد و ایدئولوژی های شخصی و...) نباید مورد تجسس واقع شود؛ زیرا گناه فردی است و اسلام با اجبار کسی را به عقیده ای دعوت نکرده است: «لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَینَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی»(1). اما گناه اجتماعی- از هر نوع که باشد- ممنوع است؛ مثلا فسق و فجورهایی که ضررش به دیگران می رسد، در مسائل جنسی، اخلاقی، آزار و اذیت همسایگان (حتی با ریختن برف پشت بام خود در کوچه و خیابان) تا مسائل بالاتر اعتقادی که برای نشر عقیده ضد اسلام به شبکه سازی و گروه گرایی و ایجاد تشکل و مبارزه با اسلام اقدام کند ، اینها ممنوع است و باید تجسّس شود.