اخلاق نظامی و انتظامی صفحه 93

3. «وَ لَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتّی أَتاهُمْ نَصْرُنا»(1)؛ «پیامبران گذشته نیز در برابر تکذیب و آزار و اذیت دشمنان، صبر کرده اند.»

4. «فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ وَ لا یسْتَخِفَّنَّکَ الَّذِینَ لا یوقِنُونَ»(2)؛ «در برابر تحقیر بدخواهان، صبر و پایداری پیشه کن؛ که وعده خداوند قطعاً محقق خواهد شد.»

5. «وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اصْبِرْ عَلی ما أَصابَکَ»(3)؛

«امر به خوبی ها کن و از بد و منکرات نهی کن و بر حوادث و سختی های این کار پایدار باش.» امام علی علیه السلام فرمود: «مراد از صبر در این آیه، تحمل مشقت ها و رنج های ناشی از امر به معروف و نهی از منکر است.(4)»

نقل است که حواریون به حضرت عیسی علیه السلام شکایت کردند که مردم تحقیرمان می کنند و با بغض و کینه با ما رفتار می کنند. آن حضرت فرمودند: «اصبروا کذلک المؤمنون مبغضون فی الناس مثلهم کمثل القمح ما أحلی مذاقها و أکثر أعداءها»(5)؛ « شما صبور و پایدار باشید که مؤمنان چنین بوده اند؛ آنها در بین مردم مورد بغض و کینه واقع شده اند. مَثَل آنها مَثل گندم است که طعم آن شیرین و دشمنان آن زیاد است.»

صبر در میدان جنگ

خداوند در قرآن بارها از صابران در میدان های جنگ و درگیری به نیکی یاد کرده است: «وَ الصّابِرِینَ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ وَ حِینَ الْبَأْسِ»(6) و رزمندگان را به صبر و پایداری فرمان داده است؛ از جمله:

1- . انعام، 34.
2- . روم، 60.
3- . لقمان، 17.
4- . مجمع البحرین، ج 4، ص 319.
5- . مشکاه الانوار، ص 282.
6- . بقره، 177.