درآمدی بر اخلاق پزشکی در اسلام صفحه 138

1- . جرجانی سید اسمعیل، خفی علائی، تصحیح دکتر علی اکبر ولایتی و دکتر محمود نجم آبادی، چاپ اول، انتشارات اطلاعات، 1369، بخش دوم، مقاله نخستین.

2- . عاملی جعفر مرتضی، آلاداب الطبیه، ص 119.

زمینه پزشکی و مسایلی که به نحوی با طب ارتباط دارند، همچون: روزه بیماران، روش­های جدید باروری، جلوگیری از حاملگی، سقط جنین، تغییر جنسیت، ضامن بودن طبیب و معاینات پزشکی، در کتابی تحت عنوان "فقه و طب" گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است(1).

ارتباطات انسان

ارتباط با هم­نوع از ویژگی­ها و امتیازات بشر است که او را در رسیدن به تعالی و تکامل یاری می­رساند. این مقوله در سه بعد قابل بررسی است: ارتباط با خود، ارتباط با خدا، و ارتباط با هم­نوع. جدایی این سه حوزه و بحث روی هر یک بدون در نظر گرفتن حوزه دیگر، کاری غیر عالمانه و بی­ثمر خواهد بود، زیرا همواره این سه حوزه بر هم اثر گذاشته و از هم اثر می­پذیرند.

بدون توجه به بُعد اوّل، یعنی ارتباط با خود که مستلزم خودشناسی است، نمی­توان ارتباط با خدا را تبیین نمود، زیرا "مَن عَرَف نَفسَه فَقدْ عَرف ربَّه"، شناخت خود به شناخت خدا منتهی می­شود. تفکر در خود و بازنگری در امور زندگی، رابطه فرد را با خداوند تقویت می­کند و چگونگی

ارتباط با خدا را شکل می­دهد؛ همان­گونه که نحوه ارتباط با خود و خدا، شکل­دهنده ارتباط با هم­نوعان است.

ارتباطات انسانی ما برخاسته از نوع نگرش و تحلیل ما از مجموعه نظام هستی و جهان­بینی ما است. انسان­های خدامحور، در ارتباط با هم­نوعان، از هر صنف و جایگاه که باشند، به حق و عدالت رفتار می­کنند، زیرا می­دانند تجاوز به حقوق هم­نوعان، مستلزم تعدی از حدود الهی، در ارتباط

آنان با خدا، و ظلم به نفس، در ارتباط آنان با خود است.