درآمدی بر اخلاق پزشکی در اسلام صفحه 139

1- . عزیزی فریدون، فقه و طب، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم، تهران، 1375.

اگر فرد ارتباط با خود را به خوبی برقرار کرده باشد و نگاه او به زندگی الهی شود، متناسب باورهای خویش حدود و حریم دیگران را حفظ می­کند. این شخص، خدمت به بندگان خدا را شعار خود قرار داده و تصویر او از محیط کار و همکاران، متفاوت از دیگران است و رفتاری پسندیده از خود نشان می­دهد.

ارتباط پزشک و بیمار

نوع ارتباط انسانی، به تناسب شخصیت افراد متفاوت است. می­توان گفت: هر فرد با توجه به سرشت و تربیت اجتماعی خود با دیگران ارتباط برقرار می­کند، اما ارایه­ی یک قالب که بیشتر انسان­ها به آن عمل کنند، ممکن به نظر می­­رسد.

ارتباط عاطفی یک پزشک یا پرستار با بیمار در تسریع بهبودی او نقش به­سزا دارد و نمی­توان با ارایه­ی حکم کلی، بیمار را از این نعمت روانی محروم ساخت، اما می­توان قالب مشخص و تعریف شده­ای برای نگاه و لبخند و دیگر روابط عاطفی با بیمار ارایه نمود و در همه حال از اهرم "اعتدال" و اکتفا به مقدار "ضرورت" استفاده کرد تا از ایجاد دلبستگی­های غیر منطقی بین بیمار و درمان­گر جلوگیری شود.

"اعتدال" در رفتارهای عاطفی و ارتباط­های کلامی، از اهرم­های تنظیم کننده­ی روابط انسانی است و افراط و تفریط، ویروس ویرانگر و منشأ بسیاری از آسیب­های روانی فرد و اجتماع می­باشد. "ضرورت" نیز از کلیدی­ترین واژگان فقهی و اخلاقی است که تشخیص آن بر عهده­ی فرد گذاشته

شده و کسی نمی­تواند قلمرو و محدوده­ی آن را برای دیگری تعیین کند؛ اگرچه نظر مرجع تقلید در تشخیص مصادیق ضرورت، می­تواند برای مقلّد راه­گشا باشد.