درآمدی بر اخلاق پزشکی در اسلام صفحه 19

1- . بحار الانوار، ج 75، ص 159.

2- . همان، ج 16، ص 287.

باشیم، باز شایسته بود در پی سجایای اخلاقی برویم، زیرا اخلاق پسندیده و ملکات فاضله ما را به راه رستگاری هدایت می­کند.

یکی از میان جمع می­پرسد که آیا این سخن را از رسول خدا شنیده­ای (یا از جانب خود می­گویی)؟ حضرت فرمود: هم این سخن را شنیده­ام و هم بالاتر از آن را. هنگامی که اسیران یکی از جنگ­ها را به مدینه آوردند، در میان آنان زنی دارای جمال و کمال بود که نزد پیامبر آمد و گفت: من دختر حاتم طایی هستم، پدرم اهل جود و سخاوت، و در کار خیر پیشگام بود، پیامبر فرمود: او را

آزاد کنید زیرا پدرش اهل نیکی بود و مکارم اخلاق را دوست می­داشت. آنگاه پیامبر فرمود: بدون حُسن خلق کسی وارد بهشت نمی­شود."(1)

امام سجاد علیه السلام نیز که در صدد ترویج فرهنگ اصیل اسلام، در قالب دعا و مناجات برآمد، اخلاق الهی را در بیان زیبای خویش، تحت عنوان دعای "مکارم الاخلاق" به یادگار گذارد.

واژه های اخلاقی در قرآن

واژه "اخلاق" به صورت جمع، در قرآن کریم نیامده و مفرد آن در قالب "خُلُق" دو بار به­کار رفته است. یکی در بیان سیره و سیرت رسول اکرم صلوات الله علیه که می­فرماید: "إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٍ: تو بر خُلق و خوی بزرگ منشانه­ای استوار هستی."(2) و دیگری در بیان روش و شیوه مشرکان در تکذیب پیامبران، که فرموده است: "إِنْ هذا إِلاَّ خُلُقُ الْأَوَّلینَ: این جز شیوه پیشینیان نیست."(3)

از واژۀ اخلاق که بگذریم، دهها واژه در قرآن بیانگر صفات خوب و بد و کارهای زشت و زیباست. در بیشتر موارد، موضوعات اخلاقی در کنار موضوعات اعتقادی