درآمدی بر اخلاق پزشکی در اسلام صفحه 203

1- . نهج الفصاحه، حدیث 1726.

2- . رهاوی اسحاق بن علی، ادب الطبیب، ص 144.

از نظر اسلام، طبابت افراد غیر متخصص مجاز نیست و نظام اسلامی موظف است از کار آنان جلوگیری کند و در صورت سرپیچی، آنان را همانند روحانی نمایان فاسق زندانی نماید. امام علی علیه­السلام می­فرماید:

"یجِبُ عَلَی الْإِمَامِ أَنْ یحْبِسَ الْفُسَّاقَ مِنَ الْعُلَمَاءِ وَ الْجُهَّالَ مِنَ الْأَطِبَّاءِ: بر امام لازم است که عالمان فاسق و پزشکان ناآگاه را به زندان بیفکند."(1)

آسیب کم کاری

امانت داری در انجام مسئولیت و ارائۀ خدمت، در گرو اجتناب از کم کاری است. قرآن کریم کم­فروشان را به شدت نکوهش کرده و می­فرماید:

"وَیلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ الَّذِینَ إِذَا اکْتَالُواْ عَلیَ النَّاسِ یسْتَوْفُونَ وَ إِذَا کاَلُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ یخُْسِرُونَ: وای بر کم­فروشان، آنان که چون از مردم می ستانند تمام می گیرند و چون به مردم چیزی می­دهند کم می گذارند.(2)

مراد از کم فروشی، فروگذاشتن در کالا یا خدمتی است که باید تحویل شود و لذا شامل جنبه های کمی و کیفی، هر دو می شود. کم فروشی و کم کاری در واقع نوعی خیانت به حقوق مصرف کننده و دریافت کننده خدمت است.

حضرت شعیب که همواره قوم خود را از کم­فروشی نهی می­کرد، آنان را به پرداخت حقوق مردم سفارش کرده، می فرماید:

"یا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِکْیالَ وَ الْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ وَ لَا تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لَا تَعْثَوْاْ فیِ الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ: ای قوم! به هنگام توزین، عدالت را رعایت کنید، از حق مردم کم مگذارید و در روی زمین به فساد تلاش نکنید.""(مطففین/ 1-3) (3)