درآمدی بر اخلاق پزشکی در اسلام صفحه 209

1- . من لایحضره الفقیه، ج 1، ص141.

2- . فرامرز قراملکی احد و همکاران، پیشین، ص 224.

3- . غرر الحکم، جمله 11190.

"مَن کَتَمَ الأَطِبّاءَ مَرَضَهُ خانَ بَدَنَه: هر کس بیماریش را از پزشکان کتمان کند، به جسم خویش خیانت کرده است."(1)

و از سوی دیگر، به پزشک تاکید می­کنند که امانت­دار باشد و راز بیمار را افشا نکند.(2)

بر اساس اصول فقهی، افشای راز بیمار، خیانت در امانت محسوب می­شود و در صورتی که منجر به بروز خسارتی به بیمار شود، پزشک ضامن است و باید خسارت وارده را جبران کند.

جسم بیماران

جسم و روح انسان امانت الهی است و پزشک که با جسم و روح افراد سر و کار دارد، امین خداست. بیماران نیز که در کلیه مراحل تشخیص و درمان، جسم خود را در اختیار پزشک قرار می­دهند، او را امین می­شمرند و از او انتظار امانت­داری دارند.

از رسول خدا نقل شده است که آن حضرت فرمود:

"لِکُلِّ أُمَّهٍ أَمِینٌ، وَ أَمِینُ هَذِهِ الْأُمَّهِ أَبُو عُبَیدَهَ بْنُ الْجَرَّاحِ: هر امّتی امینی دارد و امین این مردم ابوعبیده جراح است."(3)

پزشک امین از هرگونه اقدامی که منجر به ضرر و زیان جسم یا روان بیمار گردد، اجتناب می­ورزد و در تجویز دارو، بهبودی سریع یک عضو، که رضایت بیمار را نیز به دنبال دارد، در نظر نمی­گیرد، بلکه سلامت همه اعضا را مدّ نظر قرار داده و دارویی مناسب را تجویز می­کند.