- مقدمه 1
- اشاره 4
- مفهوم شناسی 5
- اول: «تربیت» 5
- پیشینه 10
- مفهوم شناسی 12
- دوم: «جامعه پذیری» 12
- پیشینه 13
- سوم: «تربیت اجتماعی» 14
- مفهوم شناسی 14
- پیشینه 14
- دیدگاه جامعه گرا 15
- اشاره 15
- دیدگاه ها 15
- تربیت اجتماعی در اسلام 18
- مفهوم شناسی 22
- چهارم: «کودک» 22
- پنجم: «ابعاد تربیت» 23
- کودک از دیدگاه قرآن 23
- مفهوم شناسی 23
- تقسیمات ابعاد تربیت 24
- پیشینه 24
- تربیت اجتماعی در قرآن 26
- اشاره 26
- الف) تنظیم روابط و مقررات اجتماعی 26
- ب) تربیت خانوادگی 30
- ج) تربیت سیاسی 34
- د) تربیت اقتصادی 35
- ه -) تربیت قضایی 38
- و) تربیت نظامی 40
- ز) تربیت شغلی 43
- ط) تربیت اخلاقی 45
- جمع بندی 45
- اشاره 46
- اشاره 47
- مفهوم شناسی 47
- الف) مراحل تربیت 47
- پیشینه 47
- تقسیم بندی مراحل 50
- مرحله اول: دوره قبل از دنیا (عالم ذر) 53
- مرحله دوم: دوران ازدواج 53
- مرحله سوم: دوران جنینی 59
- مرحله چهارم: دوره کودکی اول (قبل از دبستان 0-7) 60
- مرحله ششم: دوران نوجوانی (21-14 سال) 70
- مرحله هفتم: دوره جوانی (21-34 سالگی) 74
- مرحله هشتم: دوره میانسالی (34-51 سالگی) 76
- مرحله نهم: دوره کهنسالی (51 سالگی تا آخر عمر) 77
- مرحله دهم: دوره بعد از دنیا (برزخ و قیامت) 80
- ج) مراحل تربیت اجتماعی کودک 81
- اشاره 81
- نخستین علائم رشد اجتماعی 81
- اشاره 81
- رشد اجتماعی در دوران کودکی 81
- ارتباط کودک با بزرگسالان 82
- ارتباط کودک با همسالان 83
- اشاره 84
- مظاهر رفتار اجتماعی کودک 84
- رفتارهای همکاری 84
- رفتارهای مبارزی 87
- اشاره 91
- الف) عوامل تربیت 92
- اشاره 92
- مفهوم شناسی 92
- تقسیمات عوامل تربیت 93
- پیشینه 97
- اشاره 98
- یک: عوامل درونی تربیت 98
- دو: عوامل بیرونی 103
- اشاره 103
- الف) عوامل مادی 103
- ب) عوامل فرامادی 110
- ج) عوامل تربیت اجتماعی کودک 112
- اشاره 112
- یک: عوامل مادی درونی 113
- رشد بدنی (نضج بدنی) 113
- دو: عوامل مادی بیرونی 118
- 1. خانواده 118
- اشاره 118
- محبت در خانواده 120
- یادگیری در خانواده 121
- موقعیت کودک در خانواده 123
- موقعیت خانواده در جامعه (موقعیت اجتماعی خانواده) 126
- اشاره 127
- ارتباط فرد با گروه در دوره کودکی (تغییرات رشدی در روابط همسالان) 128
- آموزش ها و یافته های کودک در گروه همسالان 130
- اسلام و همنشین 131
- 3. مدرسه 132
- اشاره 132
- معلم و مدرسه 133
- تعریف بازی 134
- اشاره 134
- 4. بازی 134
- صفات و ویژگی های بازی 135
- ارزش های بازی 135
- بازی کودک در اسلام 139
- 5. وسایل ارتباط جمعی 141
- 6. اجتماعات، نهادها و موسسات 146
- اشاره 148
- مفهوم شناسی 149
- اشاره 149
- الف) موانع تربیت 149
- تقسیمات موانع تربیت 150
- پیشینه 151
- اشاره 152
- ب) موانع تربیت در قرآن 152
- اول: موانع درونی 153
- دوم: موانع بیرونی 162
- اول: موانع مادی درونی 177
- بیماری و نقص های بدنی کودک 177
- موانع مادی درونی تربیت اجتماعی کودک در قرآن 178
- دوم: موانع مادی بیرونی 180
- 1. خانواده متزلزل 180
- 2. دوستان نامناسب 187
- 3. عدم اعتدال در حمایت عاطفی (بی مهری، محبت افراطی) 190
- 4. تأثیر منفی رسانه های گروهی بر کودک 193
- 5. فقر 194
- اشاره 196
- اشاره 197
- مفهوم شناسی 197
- الف) روش های تربیت 197
- تقسیمات روش های تربیت 199
- پیشینه 200
- ب) روش های تربیت در قرآن 201
- د) روش های کاربردی تربیت اجتماعی کودک 221
- 1. روش الگویی 221
- 2. روش تشویق 230
- اشاره 231
- مهم ترین روش های تنبیهی 231
- 3. روش تنبیه 231
- مصادیق تشویق در قرآن کریم 234
- مصادیق تنبیه در قرآن کریم 235
- مزایای روش تشویق 236
- معایب تشویق بی جا و بیش از حد 237
- معایب تنبیه بی جا و بیش از حد 238
- تنبیه بدنی در اسلام 238
- مزایای روش تنبیه 238
- 5. روش تعلیم 246
- 6. روش ادب ورزی 251
- آداب اجتماعی 252
- اشاره 252
- الف) آداب خوردن و آشامیدن 253
- ب) آداب سلام 256
- ج) آداب اجازه گرفتن برای ورود 259
- د) آداب مجالست و همنشینی 261
- ه -) آداب سخن گفتن 263
- ز) آداب تبریک و تهنیت 270
- ح) آداب عیادت بیمار 272
- ط) آداب تسلیت گفتن 275
- ی) آداب عطسه و خمیازه کشیدن 276
- ضمایم 280
5 - کودک درک می کند که دیگران نیز با مخالفت والدین خود روبه رو می شوند؛ چون دوستان همسن خود را می بیند که آنها نیز گاهی از والدین خود ناراضی هستند؛
6 - تأمین بسیاری از نیازهای خود؛
7 - ایجاد فرصت ابراز شخصیت در گروه برای کودک؛ - زیرا کودک در گروه همسالان به آسانی می تواند آنچه را آموخته و فهمیده است برای دوستان همسال خود توضیح دهد و هنر و عقیده خود را در مقابل ایشان ابراز دارد؛
8 - آموزش خصوصیات اخلاقی بسیاری از جمله: گذشت، تحمل، وفاداری، فداکاری، اطاعت و همکاری و...؛
9 - یادگیری طرز بروز و کنترل عواطف و احساسات خود در ضمن بازی و شرکت در فعالیت های گروهی؛
10 - تقویت روحیه شجاعت در خود، گاهی کودک به اتکای گروه، تن به کارهای سخت می دهد؛
11 - یادگیری استفاده از تجربیات دیگران در موقع کار گروهی و همکاری با دیگران؛
12 - آموزش مسئولیت پذیری و قبول مسئولیت کاری به تناسب ذوق و استعداد خود؛
13 - آموزش هماهنگ ساختن فعالیت های خود با گروه برای رسیدن به هدف های گروهی و....(1)
اسلام و همنشین
در اسلام نقش تربیتی همسالان و دوستان، مورد تأکید و سفارش بسیار قرار گرفته است؛ تاجایی که همنشینی با دوستان، ممکن است فرد را صالح یا فاسد کند، بنابراین هدایت غیرمستقیم والدین در دوستیابی کودکان بسیار مهم است و نقش تربیتی بسیار موثری در آینه کودک دارد.(2)
و قرآن در این باب می فرماید:
1- (1) همان، ص 236-237.
2- (2) حسنعلی بختیار نصرآبادی، نگاهی به اصول و راهبردهای تربیت کودک با تأملی بر آیات و روایات، ص 85.