- مقدمه 1
- اشاره 4
- مفهوم شناسی 5
- اول: «تربیت» 5
- پیشینه 10
- دوم: «جامعه پذیری» 12
- مفهوم شناسی 12
- پیشینه 13
- پیشینه 14
- مفهوم شناسی 14
- سوم: «تربیت اجتماعی» 14
- دیدگاه جامعه گرا 15
- اشاره 15
- دیدگاه ها 15
- تربیت اجتماعی در اسلام 18
- چهارم: «کودک» 22
- مفهوم شناسی 22
- کودک از دیدگاه قرآن 23
- پنجم: «ابعاد تربیت» 23
- مفهوم شناسی 23
- پیشینه 24
- تقسیمات ابعاد تربیت 24
- الف) تنظیم روابط و مقررات اجتماعی 26
- اشاره 26
- تربیت اجتماعی در قرآن 26
- ب) تربیت خانوادگی 30
- ج) تربیت سیاسی 34
- د) تربیت اقتصادی 35
- ه -) تربیت قضایی 38
- و) تربیت نظامی 40
- ز) تربیت شغلی 43
- جمع بندی 45
- ط) تربیت اخلاقی 45
- اشاره 46
- پیشینه 47
- مفهوم شناسی 47
- الف) مراحل تربیت 47
- اشاره 47
- تقسیم بندی مراحل 50
- مرحله دوم: دوران ازدواج 53
- مرحله اول: دوره قبل از دنیا (عالم ذر) 53
- مرحله سوم: دوران جنینی 59
- مرحله چهارم: دوره کودکی اول (قبل از دبستان 0-7) 60
- مرحله ششم: دوران نوجوانی (21-14 سال) 70
- مرحله هفتم: دوره جوانی (21-34 سالگی) 74
- مرحله هشتم: دوره میانسالی (34-51 سالگی) 76
- مرحله نهم: دوره کهنسالی (51 سالگی تا آخر عمر) 77
- مرحله دهم: دوره بعد از دنیا (برزخ و قیامت) 80
- رشد اجتماعی در دوران کودکی 81
- اشاره 81
- نخستین علائم رشد اجتماعی 81
- ج) مراحل تربیت اجتماعی کودک 81
- اشاره 81
- ارتباط کودک با بزرگسالان 82
- ارتباط کودک با همسالان 83
- رفتارهای همکاری 84
- مظاهر رفتار اجتماعی کودک 84
- اشاره 84
- رفتارهای مبارزی 87
- اشاره 91
- اشاره 92
- مفهوم شناسی 92
- الف) عوامل تربیت 92
- تقسیمات عوامل تربیت 93
- پیشینه 97
- اشاره 98
- یک: عوامل درونی تربیت 98
- اشاره 103
- دو: عوامل بیرونی 103
- الف) عوامل مادی 103
- ب) عوامل فرامادی 110
- اشاره 112
- ج) عوامل تربیت اجتماعی کودک 112
- یک: عوامل مادی درونی 113
- رشد بدنی (نضج بدنی) 113
- 1. خانواده 118
- دو: عوامل مادی بیرونی 118
- اشاره 118
- محبت در خانواده 120
- یادگیری در خانواده 121
- موقعیت کودک در خانواده 123
- موقعیت خانواده در جامعه (موقعیت اجتماعی خانواده) 126
- اشاره 127
- ارتباط فرد با گروه در دوره کودکی (تغییرات رشدی در روابط همسالان) 128
- آموزش ها و یافته های کودک در گروه همسالان 130
- اسلام و همنشین 131
- 3. مدرسه 132
- اشاره 132
- معلم و مدرسه 133
- تعریف بازی 134
- اشاره 134
- 4. بازی 134
- صفات و ویژگی های بازی 135
- ارزش های بازی 135
- بازی کودک در اسلام 139
- 5. وسایل ارتباط جمعی 141
- 6. اجتماعات، نهادها و موسسات 146
- اشاره 148
- اشاره 149
- مفهوم شناسی 149
- الف) موانع تربیت 149
- تقسیمات موانع تربیت 150
- پیشینه 151
- اشاره 152
- ب) موانع تربیت در قرآن 152
- اول: موانع درونی 153
- دوم: موانع بیرونی 162
- اول: موانع مادی درونی 177
- بیماری و نقص های بدنی کودک 177
- موانع مادی درونی تربیت اجتماعی کودک در قرآن 178
- دوم: موانع مادی بیرونی 180
- 1. خانواده متزلزل 180
- 2. دوستان نامناسب 187
- 3. عدم اعتدال در حمایت عاطفی (بی مهری، محبت افراطی) 190
- 4. تأثیر منفی رسانه های گروهی بر کودک 193
- 5. فقر 194
- اشاره 196
- اشاره 197
- مفهوم شناسی 197
- الف) روش های تربیت 197
- تقسیمات روش های تربیت 199
- پیشینه 200
- ب) روش های تربیت در قرآن 201
- 1. روش الگویی 221
- د) روش های کاربردی تربیت اجتماعی کودک 221
- 2. روش تشویق 230
- 3. روش تنبیه 231
- مهم ترین روش های تنبیهی 231
- اشاره 231
- مصادیق تشویق در قرآن کریم 234
- مصادیق تنبیه در قرآن کریم 235
- مزایای روش تشویق 236
- معایب تشویق بی جا و بیش از حد 237
- معایب تنبیه بی جا و بیش از حد 238
- مزایای روش تنبیه 238
- تنبیه بدنی در اسلام 238
- 5. روش تعلیم 246
- 6. روش ادب ورزی 251
- اشاره 252
- آداب اجتماعی 252
- الف) آداب خوردن و آشامیدن 253
- ب) آداب سلام 256
- ج) آداب اجازه گرفتن برای ورود 259
- د) آداب مجالست و همنشینی 261
- ه -) آداب سخن گفتن 263
- ز) آداب تبریک و تهنیت 270
- ح) آداب عیادت بیمار 272
- ط) آداب تسلیت گفتن 275
- ی) آداب عطسه و خمیازه کشیدن 276
- ضمایم 280
هجری شمسی) در سال 1317 هجری شمسی بنیان نهاده شد. صدیقی که مدرک دکترای خود را در فلسفه و علوم اجتماعی از دانشگاه پاریس اخذ کرده بود، پس از بازگشت به ایران در دانشسرای عالی دانشگاه تهران به تدریس جامعه شناسی و تاریخ فلسفه پرداخت.
تلاش های اصلی صدیقی «اشاعه و کاربردی نمودن شناخت علمی پدیده های اجتماعی و بسترسازی و برپایی ساختارهای سازمانی مناسب برای توسعه علوم اجتماعی» بود.(1)
سوم: «تربیت اجتماعی»
مفهوم شناسی
الف) تربیت اجتماعی در لغت
تربیت اجتماعی که مرکب از دو واژه تربیت و اجتماع می باشد، در لغت به معنای رشد و نمو دادن ابعاد اجتماعی است و چون در مورد انسان به کار می رود، مراد شکوفا کردن استعدادهای مدنی و جمعی آدمیان است.(2)
ب) تربیت اجتماعی در اصطلاح
در اصطلاح «مقصود از تربیت اجتماعی، پرورش جنبه یا جنبه هایی از شخصیت آدمی است که مربوط به زندگی او در میان جامعه است تا از این طریق، به بهترین شکل، حقوق، وظایف و مسیولیت های خود را نسبت به دیگر هم نوعان، هم مسلکان و خود بشناسد وآگاهانه و با عشق برای عمل به آن وظایف و مسئولیت ها قیام کند.»(3)
پیشینه
در مورد تربیت اجتماعی، غالباً کتاب های تربیتی به صورت خلاصه و شاخه فرعی، به آن پرداخته اند:
اسلام و تربیت کودکان، احمد بهشتی، ویراست: سعید بهشتی، شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1390.
1- (1) انجمن جامعه شناسی ایران، یادی از غلامحسین صدیقی بنیانگذار جامعه شناسی ایران، بهار 1381، دوره چهارم، ش 1، ص 161-163.
2- (2) محمدعلی حاجی ده آبادی، درآمدی به نظام تربیتی اسلام، ص 115.
3- (3) همان.