- مقدمه 1
- اشاره 4
- اول: «تربیت» 5
- مفهوم شناسی 5
- پیشینه 10
- دوم: «جامعه پذیری» 12
- مفهوم شناسی 12
- پیشینه 13
- سوم: «تربیت اجتماعی» 14
- پیشینه 14
- مفهوم شناسی 14
- دیدگاه جامعه گرا 15
- اشاره 15
- دیدگاه ها 15
- تربیت اجتماعی در اسلام 18
- چهارم: «کودک» 22
- مفهوم شناسی 22
- مفهوم شناسی 23
- کودک از دیدگاه قرآن 23
- پنجم: «ابعاد تربیت» 23
- تقسیمات ابعاد تربیت 24
- پیشینه 24
- تربیت اجتماعی در قرآن 26
- الف) تنظیم روابط و مقررات اجتماعی 26
- اشاره 26
- ب) تربیت خانوادگی 30
- ج) تربیت سیاسی 34
- د) تربیت اقتصادی 35
- ه -) تربیت قضایی 38
- و) تربیت نظامی 40
- ز) تربیت شغلی 43
- جمع بندی 45
- ط) تربیت اخلاقی 45
- اشاره 46
- پیشینه 47
- مفهوم شناسی 47
- الف) مراحل تربیت 47
- اشاره 47
- تقسیم بندی مراحل 50
- مرحله دوم: دوران ازدواج 53
- مرحله اول: دوره قبل از دنیا (عالم ذر) 53
- مرحله سوم: دوران جنینی 59
- مرحله چهارم: دوره کودکی اول (قبل از دبستان 0-7) 60
- مرحله ششم: دوران نوجوانی (21-14 سال) 70
- مرحله هفتم: دوره جوانی (21-34 سالگی) 74
- مرحله هشتم: دوره میانسالی (34-51 سالگی) 76
- مرحله نهم: دوره کهنسالی (51 سالگی تا آخر عمر) 77
- مرحله دهم: دوره بعد از دنیا (برزخ و قیامت) 80
- رشد اجتماعی در دوران کودکی 81
- نخستین علائم رشد اجتماعی 81
- اشاره 81
- ج) مراحل تربیت اجتماعی کودک 81
- اشاره 81
- ارتباط کودک با بزرگسالان 82
- ارتباط کودک با همسالان 83
- مظاهر رفتار اجتماعی کودک 84
- اشاره 84
- رفتارهای همکاری 84
- رفتارهای مبارزی 87
- اشاره 91
- اشاره 92
- الف) عوامل تربیت 92
- مفهوم شناسی 92
- تقسیمات عوامل تربیت 93
- پیشینه 97
- اشاره 98
- یک: عوامل درونی تربیت 98
- اشاره 103
- دو: عوامل بیرونی 103
- الف) عوامل مادی 103
- ب) عوامل فرامادی 110
- اشاره 112
- ج) عوامل تربیت اجتماعی کودک 112
- یک: عوامل مادی درونی 113
- رشد بدنی (نضج بدنی) 113
- 1. خانواده 118
- دو: عوامل مادی بیرونی 118
- اشاره 118
- محبت در خانواده 120
- یادگیری در خانواده 121
- موقعیت کودک در خانواده 123
- موقعیت خانواده در جامعه (موقعیت اجتماعی خانواده) 126
- اشاره 127
- ارتباط فرد با گروه در دوره کودکی (تغییرات رشدی در روابط همسالان) 128
- آموزش ها و یافته های کودک در گروه همسالان 130
- اسلام و همنشین 131
- 3. مدرسه 132
- اشاره 132
- معلم و مدرسه 133
- تعریف بازی 134
- اشاره 134
- 4. بازی 134
- ارزش های بازی 135
- صفات و ویژگی های بازی 135
- بازی کودک در اسلام 139
- 5. وسایل ارتباط جمعی 141
- 6. اجتماعات، نهادها و موسسات 146
- اشاره 148
- اشاره 149
- مفهوم شناسی 149
- الف) موانع تربیت 149
- تقسیمات موانع تربیت 150
- پیشینه 151
- اشاره 152
- ب) موانع تربیت در قرآن 152
- اول: موانع درونی 153
- دوم: موانع بیرونی 162
- اول: موانع مادی درونی 177
- بیماری و نقص های بدنی کودک 177
- موانع مادی درونی تربیت اجتماعی کودک در قرآن 178
- دوم: موانع مادی بیرونی 180
- 1. خانواده متزلزل 180
- 2. دوستان نامناسب 187
- 3. عدم اعتدال در حمایت عاطفی (بی مهری، محبت افراطی) 190
- 4. تأثیر منفی رسانه های گروهی بر کودک 193
- 5. فقر 194
- اشاره 196
- اشاره 197
- الف) روش های تربیت 197
- مفهوم شناسی 197
- تقسیمات روش های تربیت 199
- پیشینه 200
- ب) روش های تربیت در قرآن 201
- د) روش های کاربردی تربیت اجتماعی کودک 221
- 1. روش الگویی 221
- 2. روش تشویق 230
- مهم ترین روش های تنبیهی 231
- اشاره 231
- 3. روش تنبیه 231
- مصادیق تشویق در قرآن کریم 234
- مصادیق تنبیه در قرآن کریم 235
- مزایای روش تشویق 236
- معایب تشویق بی جا و بیش از حد 237
- مزایای روش تنبیه 238
- معایب تنبیه بی جا و بیش از حد 238
- تنبیه بدنی در اسلام 238
- 5. روش تعلیم 246
- 6. روش ادب ورزی 251
- آداب اجتماعی 252
- اشاره 252
- الف) آداب خوردن و آشامیدن 253
- ب) آداب سلام 256
- ج) آداب اجازه گرفتن برای ورود 259
- د) آداب مجالست و همنشینی 261
- ه -) آداب سخن گفتن 263
- ز) آداب تبریک و تهنیت 270
- ح) آداب عیادت بیمار 272
- ط) آداب تسلیت گفتن 275
- ی) آداب عطسه و خمیازه کشیدن 276
- ضمایم 280
می کند و دوست ناشایسته به هلاکت می افکند. بنگر که با چه کسی همراهی و رفاقت می کنی».(1)
مربیان اگر به این دستورالعمل ها عمل کنند، می توانند فرزندان خود را با اخلاق کریمه بار بیاورند و آنه را از خطر حفظ کنند.
3. عدم اعتدال در حمایت عاطفی (بی مهری، محبت افراطی)
همان گونه که در فصل گذشته در باب «محبت در خانواده» گفته شد، یکی از احتیاجات اساسی روانی کودک، برخورداری از محبت دیگران، مخصوصاً والدین است. و حمایت عاطفی طی مراحل رشد کودک، در شکل گیری شخصیت اجتماعی کودک مؤثر است.
با این حال افراط و تفریط در این حوزه عادتی فراگیر است. و هر دو رشد شخصیت کودک را مختل می کند و آسیب رسان است.
اول) بی مهری و بی توجهی به کودک
کودکی که طعم محبت پدر و مادر را نچشیده باشد، لذت نوازش و عاطفه مادری و یا پدری را احساس نکرده باشد، حلاوت لبخند و خنده مهربانانه والدین خود را هرگز ندیده باشد و... یقیناً کودک روانی متعال نخواهد داشت و این کمبود محبت به صورت های گوناگون، در عکس العمل های کودک، ظاهر می گردد.
گاهی بچه های مطرود یا محروم از محبت والدین:
1 - دچار بیماری های «روان تنی» می شوند یعنی بیماری های که آثار بدنی دارد ولی منشأ روانی، مانند، برخی آلرژی ها، تب یونجه و....
2 - پرخاشگری، بدبینی به دیگران و آنها را دشمن فرض کردن و همیشه به آنان اعتراض کردن؛
3 - در انجام کارهای بد، احساس تقصیر نمی کنند؛
4 - تسلیم در برابر رفتار زننده والدین یا دیگران برای جلب محبت آنان؛
5 - خیالبافی و در خود فرو رفتن، از برخورد با عالم واقع خودداری می کنند و تسلیم تخیلات می شوند؛
1- (1) . همان.