- مقدمه 1
- اشاره 4
- مفهوم شناسی 5
- اول: «تربیت» 5
- پیشینه 10
- دوم: «جامعه پذیری» 12
- مفهوم شناسی 12
- پیشینه 13
- سوم: «تربیت اجتماعی» 14
- پیشینه 14
- مفهوم شناسی 14
- اشاره 15
- دیدگاه جامعه گرا 15
- دیدگاه ها 15
- تربیت اجتماعی در اسلام 18
- چهارم: «کودک» 22
- مفهوم شناسی 22
- پنجم: «ابعاد تربیت» 23
- کودک از دیدگاه قرآن 23
- مفهوم شناسی 23
- تقسیمات ابعاد تربیت 24
- پیشینه 24
- تربیت اجتماعی در قرآن 26
- اشاره 26
- الف) تنظیم روابط و مقررات اجتماعی 26
- ب) تربیت خانوادگی 30
- ج) تربیت سیاسی 34
- د) تربیت اقتصادی 35
- ه -) تربیت قضایی 38
- و) تربیت نظامی 40
- ز) تربیت شغلی 43
- ط) تربیت اخلاقی 45
- جمع بندی 45
- اشاره 46
- مفهوم شناسی 47
- پیشینه 47
- اشاره 47
- الف) مراحل تربیت 47
- تقسیم بندی مراحل 50
- مرحله دوم: دوران ازدواج 53
- مرحله اول: دوره قبل از دنیا (عالم ذر) 53
- مرحله سوم: دوران جنینی 59
- مرحله چهارم: دوره کودکی اول (قبل از دبستان 0-7) 60
- مرحله ششم: دوران نوجوانی (21-14 سال) 70
- مرحله هفتم: دوره جوانی (21-34 سالگی) 74
- مرحله هشتم: دوره میانسالی (34-51 سالگی) 76
- مرحله نهم: دوره کهنسالی (51 سالگی تا آخر عمر) 77
- مرحله دهم: دوره بعد از دنیا (برزخ و قیامت) 80
- اشاره 81
- رشد اجتماعی در دوران کودکی 81
- اشاره 81
- نخستین علائم رشد اجتماعی 81
- ج) مراحل تربیت اجتماعی کودک 81
- ارتباط کودک با بزرگسالان 82
- ارتباط کودک با همسالان 83
- مظاهر رفتار اجتماعی کودک 84
- رفتارهای همکاری 84
- اشاره 84
- رفتارهای مبارزی 87
- اشاره 91
- الف) عوامل تربیت 92
- مفهوم شناسی 92
- اشاره 92
- تقسیمات عوامل تربیت 93
- پیشینه 97
- یک: عوامل درونی تربیت 98
- اشاره 98
- الف) عوامل مادی 103
- اشاره 103
- دو: عوامل بیرونی 103
- ب) عوامل فرامادی 110
- اشاره 112
- ج) عوامل تربیت اجتماعی کودک 112
- یک: عوامل مادی درونی 113
- رشد بدنی (نضج بدنی) 113
- اشاره 118
- دو: عوامل مادی بیرونی 118
- 1. خانواده 118
- محبت در خانواده 120
- یادگیری در خانواده 121
- موقعیت کودک در خانواده 123
- موقعیت خانواده در جامعه (موقعیت اجتماعی خانواده) 126
- اشاره 127
- ارتباط فرد با گروه در دوره کودکی (تغییرات رشدی در روابط همسالان) 128
- آموزش ها و یافته های کودک در گروه همسالان 130
- اسلام و همنشین 131
- اشاره 132
- 3. مدرسه 132
- معلم و مدرسه 133
- تعریف بازی 134
- 4. بازی 134
- اشاره 134
- صفات و ویژگی های بازی 135
- ارزش های بازی 135
- بازی کودک در اسلام 139
- 5. وسایل ارتباط جمعی 141
- 6. اجتماعات، نهادها و موسسات 146
- اشاره 148
- الف) موانع تربیت 149
- مفهوم شناسی 149
- اشاره 149
- تقسیمات موانع تربیت 150
- پیشینه 151
- اشاره 152
- ب) موانع تربیت در قرآن 152
- اول: موانع درونی 153
- دوم: موانع بیرونی 162
- اول: موانع مادی درونی 177
- بیماری و نقص های بدنی کودک 177
- موانع مادی درونی تربیت اجتماعی کودک در قرآن 178
- دوم: موانع مادی بیرونی 180
- 1. خانواده متزلزل 180
- 2. دوستان نامناسب 187
- 3. عدم اعتدال در حمایت عاطفی (بی مهری، محبت افراطی) 190
- 4. تأثیر منفی رسانه های گروهی بر کودک 193
- 5. فقر 194
- اشاره 196
- مفهوم شناسی 197
- الف) روش های تربیت 197
- اشاره 197
- تقسیمات روش های تربیت 199
- پیشینه 200
- ب) روش های تربیت در قرآن 201
- د) روش های کاربردی تربیت اجتماعی کودک 221
- 1. روش الگویی 221
- 2. روش تشویق 230
- 3. روش تنبیه 231
- اشاره 231
- مهم ترین روش های تنبیهی 231
- مصادیق تشویق در قرآن کریم 234
- مصادیق تنبیه در قرآن کریم 235
- مزایای روش تشویق 236
- معایب تشویق بی جا و بیش از حد 237
- معایب تنبیه بی جا و بیش از حد 238
- مزایای روش تنبیه 238
- تنبیه بدنی در اسلام 238
- 5. روش تعلیم 246
- 6. روش ادب ورزی 251
- اشاره 252
- آداب اجتماعی 252
- الف) آداب خوردن و آشامیدن 253
- ب) آداب سلام 256
- ج) آداب اجازه گرفتن برای ورود 259
- د) آداب مجالست و همنشینی 261
- ه -) آداب سخن گفتن 263
- ز) آداب تبریک و تهنیت 270
- ح) آداب عیادت بیمار 272
- ط) آداب تسلیت گفتن 275
- ی) آداب عطسه و خمیازه کشیدن 276
- ضمایم 280
مطلوب نیست و پرهیز از آن توصیه می شود.(1) از این روست که حضرت علی علیه السلام می فرمایند:
«حب الشیء یعمی و یصم؛ دوستی هر چیزی انسان را کور و کر می کند».(2)
4. تأثیر منفی رسانه های گروهی بر کودک
در فصل «عوامل تربیت اجتماعی کودک»، اثرات مثبت و منفی رسانه های گروهی مثل: تلویزیون، رادیو و جراید و... بیان شد. دیدیم که کودک آنچه را با گوش می شنود و آنچه را با چشم می بیند در صفحه پاک ذهنش نقش می بندد و در اخلاق، رفتار و سکناتش اثر می گذارد و نمایان می شود.
با وجود تمام مزایای مثبت رسانه های گروهی از قبیل نفش برجسته آن در امر اطلاع رسانی و آموزش، فرهنگ پذیری، ایجاد تفنن و سرگرمی، این رسانه نیز مانند تمامی تکنولوژی های ارتباطی دیگر اگر به موقع و صحیح استفاده نشود، تأثیر منفی و غیر قابل انکاری دارد که در صورت بی توجهی به آن ممکن است تأثیر مثبت این رسانه فراگیر را تحت الشعاع قرار دهد.
از جمله تأثیرات منفی این رسانه ها روی کودکان نقش منفی آن در تضعیف مهارت های کلامی و ارتباطی و اجتماعی کودکان است.
رسانه ها با صرف وقت کودکان به دنیای مجازی، فرصت تجربه دنیای حقیقی و آشنا شدن با واقعیت های جذاب، نشاط آور و حتی مخاطره آمیز را از آنان سلب می کنند.
واقعیت این است که تماشای تلویزین و یا فیلم ها به صورت متمادی (در سال های اول زندگی) باعث می شود، کودکان از فعالیت هایی که می توانند و باید در زمان رشد خود انجام دهند غافل بمانند و در اصطلاح کودکی نکنند. به عنوان مثال: بازی، ارتباط با کودکان دیگر و حتی بزرگسالان که به تقویت مهارت های کلامی و اجتماعی و عاطفی کودک می انجامد اگر در زمان خود و به موقع صورت نپذیرد کودکان امروز را با
1- (1) . علی حسینی زاده و محمد داوودی، سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت، ص 74.
2- (2) . شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 380.