- مقدمه 1
- اشاره 4
- مفهوم شناسی 5
- اول: «تربیت» 5
- پیشینه 10
- دوم: «جامعه پذیری» 12
- مفهوم شناسی 12
- پیشینه 13
- سوم: «تربیت اجتماعی» 14
- پیشینه 14
- مفهوم شناسی 14
- اشاره 15
- دیدگاه جامعه گرا 15
- دیدگاه ها 15
- تربیت اجتماعی در اسلام 18
- مفهوم شناسی 22
- چهارم: «کودک» 22
- کودک از دیدگاه قرآن 23
- مفهوم شناسی 23
- پنجم: «ابعاد تربیت» 23
- تقسیمات ابعاد تربیت 24
- پیشینه 24
- تربیت اجتماعی در قرآن 26
- اشاره 26
- الف) تنظیم روابط و مقررات اجتماعی 26
- ب) تربیت خانوادگی 30
- ج) تربیت سیاسی 34
- د) تربیت اقتصادی 35
- ه -) تربیت قضایی 38
- و) تربیت نظامی 40
- ز) تربیت شغلی 43
- ط) تربیت اخلاقی 45
- جمع بندی 45
- اشاره 46
- اشاره 47
- پیشینه 47
- مفهوم شناسی 47
- الف) مراحل تربیت 47
- تقسیم بندی مراحل 50
- مرحله اول: دوره قبل از دنیا (عالم ذر) 53
- مرحله دوم: دوران ازدواج 53
- مرحله سوم: دوران جنینی 59
- مرحله چهارم: دوره کودکی اول (قبل از دبستان 0-7) 60
- مرحله ششم: دوران نوجوانی (21-14 سال) 70
- مرحله هفتم: دوره جوانی (21-34 سالگی) 74
- مرحله هشتم: دوره میانسالی (34-51 سالگی) 76
- مرحله نهم: دوره کهنسالی (51 سالگی تا آخر عمر) 77
- مرحله دهم: دوره بعد از دنیا (برزخ و قیامت) 80
- رشد اجتماعی در دوران کودکی 81
- ج) مراحل تربیت اجتماعی کودک 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- نخستین علائم رشد اجتماعی 81
- ارتباط کودک با بزرگسالان 82
- ارتباط کودک با همسالان 83
- رفتارهای همکاری 84
- اشاره 84
- مظاهر رفتار اجتماعی کودک 84
- رفتارهای مبارزی 87
- اشاره 91
- الف) عوامل تربیت 92
- اشاره 92
- مفهوم شناسی 92
- تقسیمات عوامل تربیت 93
- پیشینه 97
- اشاره 98
- یک: عوامل درونی تربیت 98
- اشاره 103
- الف) عوامل مادی 103
- دو: عوامل بیرونی 103
- ب) عوامل فرامادی 110
- اشاره 112
- ج) عوامل تربیت اجتماعی کودک 112
- یک: عوامل مادی درونی 113
- رشد بدنی (نضج بدنی) 113
- 1. خانواده 118
- دو: عوامل مادی بیرونی 118
- اشاره 118
- محبت در خانواده 120
- یادگیری در خانواده 121
- موقعیت کودک در خانواده 123
- موقعیت خانواده در جامعه (موقعیت اجتماعی خانواده) 126
- اشاره 127
- ارتباط فرد با گروه در دوره کودکی (تغییرات رشدی در روابط همسالان) 128
- آموزش ها و یافته های کودک در گروه همسالان 130
- اسلام و همنشین 131
- 3. مدرسه 132
- اشاره 132
- معلم و مدرسه 133
- اشاره 134
- تعریف بازی 134
- 4. بازی 134
- صفات و ویژگی های بازی 135
- ارزش های بازی 135
- بازی کودک در اسلام 139
- 5. وسایل ارتباط جمعی 141
- 6. اجتماعات، نهادها و موسسات 146
- اشاره 148
- مفهوم شناسی 149
- اشاره 149
- الف) موانع تربیت 149
- تقسیمات موانع تربیت 150
- پیشینه 151
- ب) موانع تربیت در قرآن 152
- اشاره 152
- اول: موانع درونی 153
- دوم: موانع بیرونی 162
- اول: موانع مادی درونی 177
- بیماری و نقص های بدنی کودک 177
- موانع مادی درونی تربیت اجتماعی کودک در قرآن 178
- 1. خانواده متزلزل 180
- دوم: موانع مادی بیرونی 180
- 2. دوستان نامناسب 187
- 3. عدم اعتدال در حمایت عاطفی (بی مهری، محبت افراطی) 190
- 4. تأثیر منفی رسانه های گروهی بر کودک 193
- 5. فقر 194
- اشاره 196
- اشاره 197
- مفهوم شناسی 197
- الف) روش های تربیت 197
- تقسیمات روش های تربیت 199
- پیشینه 200
- ب) روش های تربیت در قرآن 201
- د) روش های کاربردی تربیت اجتماعی کودک 221
- 1. روش الگویی 221
- 2. روش تشویق 230
- اشاره 231
- مهم ترین روش های تنبیهی 231
- 3. روش تنبیه 231
- مصادیق تشویق در قرآن کریم 234
- مصادیق تنبیه در قرآن کریم 235
- مزایای روش تشویق 236
- معایب تشویق بی جا و بیش از حد 237
- معایب تنبیه بی جا و بیش از حد 238
- تنبیه بدنی در اسلام 238
- مزایای روش تنبیه 238
- 5. روش تعلیم 246
- 6. روش ادب ورزی 251
- آداب اجتماعی 252
- اشاره 252
- الف) آداب خوردن و آشامیدن 253
- ب) آداب سلام 256
- ج) آداب اجازه گرفتن برای ورود 259
- د) آداب مجالست و همنشینی 261
- ه -) آداب سخن گفتن 263
- ز) آداب تبریک و تهنیت 270
- ح) آداب عیادت بیمار 272
- ط) آداب تسلیت گفتن 275
- ی) آداب عطسه و خمیازه کشیدن 276
- ضمایم 280
کودک در مدت کوتاه باید نزد بیمار باشد و با یکی از والدین خود به عیادت برود. و در مورد اخبار جالب یا دوستان مشترک که به عیادت او آمده اند صحبت کند و یا بازی ها و سرگرمی های مورد علاقه ی او. کودک نباید با پرسش های بی شمار بیمار را خسته کند. و لازم است والدین کودک را راهنمایی کنند تا جملات منفی و نظرات منفی را به بیمار ابراز نکند. هدیه ای مانند کتاب و مجله، اسباب بازی و... که مورد علاقه کودک است را برای او تهیه کند.(1)
ط) آداب تسلیت گفتن
یکی دیگر از آداب زندگی اجتماعی تسلیت گفتن به افراد مصیبت زده است. زیرا تسلیت موجب تخفیف آلام مصیب زدگان است و بنابراین، کودک باید آن را بیاموزد و به کار بندد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
«ما من مؤمن یعزیّ أخاه بمصیبه الّا کساه الله عزّوجلّ من حلل الکرامه؛ هر مؤمنی که برادر دینی خود را به دلیل مصیبتی تسلیت گوید خداوند از جامه های کرامت بر او می پوشد».
و نیز فرمود:
«من عزّی مصاباً فله مثل أجره؛ هر کس مصیبت زده نیز مأجور است، البته به شرطی که اهل صبر و بردباری و ایمان باشد».(2)
کودک در چنین مراسمی نمی داند چه کند و به عزادار چه بگوید، اما از والدین خود پیروی می کند. و والدین نیز باید همدردی خود را به آرامی و با جملات کوتاه بیان کنند. به کودک توضیح بدهند که شرکت در مراسم تدفین و مراسم ختم شان علاقه به شخص عزادار و همدردی و تسلی بازماندگان است. و علاوه برآن نشان دهنده ادب و احترام است.(3)
1- (1) شریل ابرلی، کلیدهای آموختن آداب اجتماعی به کودکان و نوجوانان، ص 268-267.
2- (2) احمد بهشتی، اسلام و تربیت کودک، ص 297.
3- (3) شریل ابرلی، کلیدهای آموختن آداب اجتماعی به کودکان و نوجوانان، ص 80-79.