قرآن و تربیت اجتماعی کودک صفحه 276

ی) آداب عطسه و خمیازه کشیدن

یکی از آدابی که اسلام عزیز به آن توجه دارد، عطسه کردن است. مربیان باید به این موضوع نیز توجه کنند و کودک را به رعایت آن مقید و موظف سازند.

این آداب بدین قرار است:

1 - مستحب است که در وقت عطسه، عطسه کننده حمد خدا بگوید و دیگران برایش طلب رحمت کنند. زیرا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

«من قال اذا عطس «الحمدلله رب العالمین علی کلّ حال» لم یجد وجع الاذنین الاضراس؛ هر کس موقع عطسه بگوید:

«الحمدلله رب العالمین علی کل حال» به درد گوش و درد دندان مبتلا نمی شود».(1)

نیز راوی می گوید:

هرگاه امام باقر علیه السلام عطسه می کرد و به او می گفتند: «یرحمک الله»، می فرمود: «یغفرالله لکم ویرحمکم» و هرگاه کسی نزد او عطسه می کرد، می فرمود: «یرحمک الله عزّوجلّ».(2)

2 - بهتر است که به هنگام عطسه، دست یا دستمال بر بینی گذارند و صدای عطسه را کوتاه کنند. زیرا در برخی احادیث رسیده است که پیامبر اکرم چنین می کرد.

در اینجا مناسب است به آداب خمیازه کشیدن هم توجه شود:

- حتی الامکان باید از خمیازه کشیدن خودداری کرد. زیرا امام هشتم علیه السلام فرمود:

«التّثائب من الشّیطان والعسطه من الرّحمان؛ خمیازه از شیطان و عطسه از خداوند رحمان است».(3)

- اگر انسان نتواند مانع خمیازه شود، بهتر است که وقت خمیازه دست جلو دهان بگیرد؛

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

«اذا تثائب احدکم فلیمسک بیده علی فیه فانّ الشّیطان یدخل؛ هرگاه یکی از شما خمیازه بکشد، دست بر دهان نهد، زیرا شیطان داخل می شود».(4)

1- (1) الکافی، ج 2، ص 655.
2- (2) همان.
3- (3) همان.
4- (4) همان.