- کَلِمَهٌ فیِ الْخَوْفِ وَ الْخَشْیَهِ خوف و خشیت 1
- کَلِمَهٌ فیِ الرَّجاءِ رجاء و امیدواری 2
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْعَجَلَهِ نکوهش شتاب زدگی و عجله 3
- کَلِمَهٌ فیِ الْغٖیرَهِ وَ الْحَمِّیَهِ غیرت و حمیّت 3
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْغَضَبِ نکوهش غضب 4
- کَلِمَهٌ فیِ الْحِلْمِ ستایش بردباری 5
- کَلِمَهٌ فیِ الْعَفْوِ مدح عفو 5
- کَلِمَهٌ فیِ الرِّفْقِ مدح رفق 6
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ سُوءِ الْخُلْقِ نکوهش بدخلقی 7
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْعَداوَهِ وَ الشَّتْمِ نکوهش عداوت و ناسزاگویی 7
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ العُجْبِ نکوهش خودبینی 9
- کَلِمَهٌ فیِ التَّکَبُّرِ وَ التَّواضُعِ نکوهش تکبّر و مدح فروتنی و تواضع 10
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْقَساوَهِ نکوهش قساوت قلب 11
- کَلِمَهٌ فیِ الشَّرَهِ نکوهش شکم پرستی 12
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ حُبِّ الدُّنْیا نکوهش محبت دنیا 13
- کَلِمَهٌ فیِ الْفَقْرِ تنگدستی و فقر 14
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ السُّؤآلِ نکوهش سؤال 15
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْحِرْصِ نکوهش حرص 16
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الطَّمَعِ نکوهش طمع 17
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْبُخْلِ نکوهش بخل 18
- کَلِمَهٌ فیِ السَّخاءِ سخاوت 19
- تَکْمِلَهٌ لَطٖیفَهٌ 20
- کَلِمَهٌ فیِ الْأِجْتِنابِ عَنِ الْحَرامِ پرهیز از مال حرام 21
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الَتَّکَلُّمِ بِما لا یَعْنیٖ نکوهش سخن بی فایده گفتن 22
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْحَسَدِ نکوهش حسد 23
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ تَحقٖیرِ النّاسِ نکوهش حقیر کردن مردم 24
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الظُّلْمِ نکوهش ظلم و ستم 25
- کَلِمَهٌ فیِ قَضاءِ حاجَهِ الْمُؤْمِنِ قضاء و برآوردن حاجت مؤمن 26
- کَلِمَهٌ فیِ الْقاءِ السُّرُورِ فیٖ قَلْبِ الْمُؤْمِنِ شاد کردن دل مؤمنان 27
- کَلِمَهٌ فیِ مَدْحِ الْأُلْفَهِ مدح الفت 28
- کَلِمَهٌ فیِ اْلأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ امر به معروف و نهی از منکر 28
- کَلِمَهٌ فیِ صِلَهِ الرَّحِمِ پیوند با خویشان 29
- کَلِمَهٌ فیِ عُقُوقِ الْوالِدَیْنِ اذیت کردن به پدر و مادر 30
- کَلِمَهٌ فیِ مُراعاهِ الْجارِ مراعات همسایگان 31
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ اظْهارِ الْعُیُوبِ نکوهش عیب جوئی و اظهار عیوب 32
- کَلِمَهٌ فیِ حِفْظِ السِّرِّ حفظ سرّ 33
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ النَّمٖیمَهِ نکوهش سخن چینی 34
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الشَّماتَهِ نکوهش شماتت 35
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْمِراءِ نکوهش مراء و جدال 35
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْأِسْتِهْزاءِ نکوهش استهزاء و مسخره کردن 36
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْأِفْراطِ فیِ الْمِزاحِ نکوهش زیاده روی در شوخی 37
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْغَیبَهِ نکوهش غیبت 38
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الْکِذْبِ نکوهش دروغ گوئی 39
- کَلِمَهٌ فیِ آفاتِ اللِّسانِ مفاسد زبان 42
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ حُبِّ الرِّیاسَهِ نکوهش حبّ ریاست 44
- کَلِمَهٌ فیِ الْخُمُولِ خمول و گمنامی 45
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ الرِّیاءِ نکوهش ریا 46
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ طُولِ الْأَمَلِ نکوهش آرزوهای دور و دراز 48
- کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ مَدْحِ الرِّضا ستایش رضا 51
- کَلِمَهٌ فیِ مَدْحِ الصَّبْرِ ستایش صبر 53
- کَلِمَهٌ فیِ مَدْحِ الشُّکْرِ ستایش شکر 55
- خاتمه 58
- فهرست 64
آن قدر نمی ترسم که از دوک پیره زنان.
و روایت شده که ظالم و یاور ظالم و راضی به ظلم، هر سه شریک هستند(1).
پس هان ای عزیز من! به عدل رفتار کن و از ستم کردن بر بندگان خدا اجتناب کن؛ که شرافت صفت عدالت از حَیِّزِ وصف بیرون است. و بس است در این مقام آنچه می بینیم که زیاده از هزار سال است که نوشیروان عادل(2) در بستر خاک خفته و مردم به نیکی نامش ببرند. به جهت یک صفت حمیده، و طناب عمر چندین هزار پادشاه به تیغ اجل گسسته و هنوز آوازۀ زنجیر عدلش در گنبدِ گردون پیچیده، پس ای جان من!
منه دل بر این دولت پنج روزبه دودِ دل خلق خود را مسوز
چنان زی، که ذکرت به تحسین کنندچو مُردی نه بر گورت نفرین کنند
نباید به رسم بد آئین نهادکه گویند لعنت بر او که این نهاد
بسا نام نیکوی پنجاه سالکه یک نام زشتش کند پایمال!
کَلِمَهٌ فیِ قَضاءِ حاجَهِ الْمُؤْمِنِ قضاء و برآوردن حاجت مؤمن
ای برادر پیوسته اهتمام کن در قضاء حوائج مسلمانان، و سعی کن در برآوردن مهمّات ایشان.
1- (1) - سفینه البحار 106/2.
2- (2) - عادل بودنِ انوشیروان از مطالب مشهوری است که واقعیت ندارد.