کلمات طریقه: پنجاه درس اخلاقی صفحه 9

کَلِمَهٌ فیِ ذَمِّ العُجْبِ نکوهش خودبینی

ای برادر جان! از خودپسندی و خویشتن بینی اجتناب کن که گناهی است که تخم آن کفر، و زمین آن نفاق، و آب آن فساد، و شاخه های آن جهل، و برگ آن ضلالت، و میوۀ آن لعنت و مخلّد بودن در جحیم است.

و اگر خواستی عُجْب کنی، حالات خود را ملاحظه کن که ابتداء نطفۀ نجسه بودی، و آخر جیفه گندیده خواهی شد و در این میان حمّال نجاسات متعَفّنه و جُوال کثافات متعدّده بیش نیستی.

از منی بودی منی را واگذار ای ایاز، آن پوستین را یاد آر

و در نظر بیاور عظمت و جلال حضرت ذوالجلال، و ذلّت و افْتِقار خود را که در این دنیا از یک پشه و مگس عاجزی، و بر دفع حوادث و آفات، قدرت نداری. پس شکسته نفسی را شعار خود کن که آن بهترین اوصاف، و فایدۀ آن در دنیا و عُقْبی بی حدّ است.

یکی قطره باران ز ابری چکید خجل شد چو پهنای دریا بدید

که جائی که دریاست، من کیستم؟ گر او هست حقّا که من نیستم

چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش چو جان پرورید

سپهرش به جائی رسانید کار که شد نامور لؤلؤ شاهوار

بلندی از آن یافت تا پست شد دَرِ نیستی کوفت تا هست شد