خلاصه معراج السعاده یا المقامات العلیه در علم اخلاق صفحه 10

شریفه اول اوصاف حسنه و صفات رذیلۀ متعلقه به قوّۀ عاقله را بیان می کنیم،پس آنچه را که متعلق است به غضبیه،و بعد آنچه را که منسوب است به شهویّه،و بعد از آن صفاتی که متعلقند به دو قوّه از این قوی یا به سه قوّه بیان می نمائیم،انشاء اللّه تعالی.

فصل چهارم: در بیان چهار صفت جهل و جور و جبن و شره

شکّی نیست که در مقابل هرصفت نیکی خلق بدی است که ضدّ آنست،پس اجناس رذائل نیز جهارند که ضدّ این چهار فضیلتند؛و آنها:جهل و جور و جبن و شره (1)است،و تحقیق مطالب آن است که از برای هرفضیلتی حدّی است مضبوط و معین که بمنزله وسط است،و تجاوز از آن خواه به جانب افراط و خواه به جانب تفریط مؤدّی است به رذیله،پس هرصفت فضیلتی به جای مرکز دایره است و اوصاف رذائل بمنزلۀ نقاطی است که در اطراف مرکز فرض شود،و شکّی نیست که مرکز نقطه ای است معیّن و سایر نقاط جوانبش غیر متناهیه اند. (2)