خلاصه معراج السعاده یا المقامات العلیه در علم اخلاق صفحه 22

تجربه هم ثابت شده که هرکه چاهی برای برادر خود کند خود در آن افتد.

مقام سوّم: در بیان صفات رذیله و حمیده غضبیه

در بیان صفات رذیله،و اخلاق حمیده،که متعلّق است به قوّۀ غضبیّه:

دانستی که جنس جمیع رذائل متعلقه به این قوّه منشأ آنها دو صفت خبیثه است،و هرکدام متضمن صفاتی چندند،و آن:؛ یکی تهوّر است،و دیگری جبن.

امّا تهوّر که طرف افراط شجاعت است،عبارت است از آنکه آدمی بیندازد خود را در مهالکی که عقلا و شرعا ممنوع است،و شکّی نیست که این صفت از مهلکات دنیویّه و اخرویّه است،و حقتعالی از آن نهی صریح نموده؛چنانچه فرموده: «وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَهِ» (1).

و حق این است که صاحب این صفت از شائبه جنون خالی نیست،و اگر احتراز نکند از مظان هلاکت و هلاک شود به حکم شریعت مقدّسه باعث قتل خود شده،و به هلاکت ابدیّه گرفتار شده است.

پس کسی که مبتلا به این مرض است باید مفاسد آنرا در نظر بیاورد،و بعد از آن هرکاری که می خواهد بکند آنرا به عقل