رساله آداب و سنن اسلامی و مناهی القرآن و النبیّ صلی الله علیه وآله وسلّم صفحه 84

بر زن جایز نیست سوار بر زین [اسب و یا مرکب دیگری] بشود، جز هنگام ضرورت و یا در سفر ... .(1)

2- راه رفتن در سفر و غیر آن نباید همراه با تکبّر باشد، چنان که خداوند می فرماید: «وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّکَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولاً»(2)

یعنی، « و روی زمین، با تکبر راه مرو! تو نمی توانی زمین را بشکافی، و طول قامتت هرگز به کوه ها نمی رسد!»

و می فرماید:

«... وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ *وَ اقْصِدْ فِی مَشْیِکَ ... »(3)

یعنی، «و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبّر مغروری را دوست ندارد. (پسرم!) در راه رفتن، اعتدال را رعایت کن»

3- امام صادق(علیه السلام) می فرماید:

اگر تو انسان هستی، باید سفر تو با نیّت صحیح و صادق باشد، چرا که نفس امّاره تو را به کار زشت و منکر دعوت می کند، و تو باید در حال حرکت در فکر عجایب خلقت و صنع الهی باشی، و از تکبّر و تبختر بپرهیزی، و چشم خود را از چیزی که دین تو به تو اجازه نمی دهد ببندی، و فراوان بیاد خدا باشی، چرا که مواضعی که در آن ها به یاد خدا بوده ای، در قیامت برای تو شهادت می دهند، و برای تو استغفار می کنند تا داخل بهشت شوی.

4- سپس فرمود:

در بین راه، زیاد با مردم سخن مگو، که آن بی ادبی خواهد بود، و در بیشتر راه ها دام های شیطان وجود دارد، و تو نباید از کید و مکر او ایمن باشی، و بکوش تا رفتن و برگشتن تو از سفر اطاعت خداوند و تحصیل رضای او باشد، چرا که همه ی حرکات تو در نامه عمل تو نوشته می شود، چنان که خداوند می فرماید:

«یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُون»(4) یعنی، «در آن روز زبانها و دستها و پاهایشان بر ضدّ آنها به اعمالی که مرتکب می شدند گواهی می دهد!»

1- - بحارالأنوار، ج76/300، خصال، ج2/142.
2- - اسراء/37.
3- - لقمان/19-18.
4- - نور/ 24.