- سخن ناشر 1
- اشاره 5
- 1- همنشین (خصوصیات همنشین در اسلام) 5
- رفیق واقعی 6
- تقسیم عمر 7
- کسب حلال 7
- پرهیز از بخل در مال 8
- هزینۀ صحیح مال 9
- هزینه نشدن مال در معصیت 10
- تقسیم عمر به چهار بخش 10
- حکایت خواجه نظام الملک با فارابی 11
- بیان عیوب، هدیه ای از طرف دوست 12
- ادامۀ حکایت نظام الملک با فارابی 13
- حکایتی از مؤلف 14
- پی نوشت ها 16
- اشاره 21
- 2- حسابرسی اعمال در قیامت (سؤالات حضرت حق در قیامت) 21
- حسابگر کریم 22
- ضایع نشدن عمل در قیامت 24
- برخورد کریمانۀ خدا با کفار در دنیا 25
- محبت خدا بر خلق 26
- جان دادن همام با شنیدن اوصاف متقین 28
- عفو حساب شدۀ روز قیامت 29
- حسابرسی سریع متقین در قیامت 31
- چهار حقیقت 32
- پی نوشت ها 34
- 3- هزینۀ عمر (چهار سؤال در قیامت) 38
- اشاره 38
- سؤال از عمر 39
- احتضار و درخواست عمر دوباره 40
- پاداش چند برابر 41
- عذاب، بعد از اتمام حجت 43
- الهامات درونی، حجت الهی 44
- عاقبت صرف عمر در حیوانیت 45
- عمر تباه شده برابر با آتش برزخ 46
- حسابرسی از عمر 47
- کَرم خدا در حسابرسی 49
- قدردانی نعمت دین 50
- پی نوشت ها 52
- 4- شکر و کفر(معنای شکر و کفر) 57
- اشاره 57
- ناسپاسی قوم سبأ 59
- هلاک اصحاب الفیل با سنگ ریزه 60
- لشگرکشی زیبای خدا 61
- ادامۀ داستان قوم سبأ 62
- ناسپاسی نعمت ها و درخواست بازگشت به دنیا 63
- پاسخ به شبهه ای دربارۀ علم خدا 63
- ادامۀ داستان قوم سبأ 64
- درخواست بازگشت اهل دوزخ 66
- رستگاری در انتظار مؤمنان 67
- پی نوشت ها 69
- 5- ارزش لحظات در دنیا (سؤال از عمر در قیامت) 72
- اشاره 72
- معنی طاعت 73
- عبادت با امور دنیایی 74
- کرم امیرالمؤمنین علیه السلام بر دشمنان 76
- خیرخواهی انبیا و ائمه علیهم السلام 76
- ادامه حکایت عبیدالله بن حرّ جعفی 79
- توجه به قدردانی از لحظه ها 81
- پایان عمر کافر و مؤمن 82
- پی نوشت ها 84
- 6- ارزش عمر (اغتنام فرصت عمر ) 88
- اشاره 88
- موعظۀ پیامبر به ابوذر 89
- گذرایی فرصت جوانی 90
- تشبیه عمر به مرکبی پرسرعت 91
- آخرین لحظات عمر مرحوم آیت الله میلانی 92
- علامۀ طباطبایی رحمه الله در حال احتضار 94
- بالاترین لذت در لحظۀ مرگ 95
- لحظات آخر مرحوم آیت الله خوانساری رحمه الله 95
- آخرین لحظات عمر مؤمن 96
- پی نوشت ها 98
- 7- بهار جوانی (بهره از شب و روز) 100
- اشاره 100
- اهمیت شب در قرآن 102
- رفع حجاب ها با ایمان و تقوای مستمر 103
- دیدن حقایق در عالم خواب و بیداری 105
- دوری از مدعیان دروغین 106
- اختصاص شب معراج به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 107
- دو نکتۀ اساسی در کلام رسول اللّه صلی الله علیه و آله 108
- گرفتن غنایم از شب و روز 110
- پی نوشت ها 112
- 8- نعمت بی بدیل (شناخت لحظات عمر) 115
- اشاره 115
- درس گرفتن از ویرانه ها 117
- ارزش کلام ائمه علیهم السلام 118
- علامت روبرگرداندن خدا از بنده 118
- علامت روکردن خدا بر بنده 120
- هم نشینی با انبیا با توجه به خدا 121
- معنای دقیق اتلاف عمر 122
- اهمیت عمر، قبل از چهل سالگی 123
- ارتداد، حاصل یک لحظه غفلت 123
- نقش رفیق بد در عاقبت به شرّی 125
- پی نوشت ها 127
- 9- شکر نعمت عمر (عمر، بزرگترین نعمت خداوند) 131
- اشاره 131
- شکرگزاری با اعمال مثبت 133
- انجام عمل مثبت در حد توان 133
- شکرگزاری با خدمت به خلق و مخلوقات 135
- انزجار خدا از فتنه گری 136
- اغتنام فرصت جوانی برای شکرگزاری 137
- برتری ارزش عمر بر سایر نعمت ها 138
- عبادت خدا و خدمت به خلق خدا 139
- بازگشت به اصل خویش 139
- ارزش کمّی کار مثبت 141
- پی نوشت ها 143
- اشاره 147
- 10- تجارت لحظه ها (بهرۀ دایمی از فرصت عمر) 147
- تواضع در قبال حق 149
- هدایت خلق، تجارت پرسود 151
- اتمام حجت خدا توسط بندگان خاص 153
- عذر بیهودۀ اهل گناه 154
- وعدۀ حق به مهاجرین الی الله 156
- غارتگران سرمایۀ عمر 157
- پی نوشت ها 160
- 11- منفعت و خسران (دو مسیر هزینۀ عمر) 162
- اشاره 162
- عظمت سورۀ عصر 163
- تفسیری اجمالی از سورۀ عصر 164
- همت در هزینۀ عمر 165
- حرکت مثبت موجودات عالم 166
- انسان، تنها خسران گر عالم 167
- تفاوت «ضرر» و «خسران» 168
- زندگی در خسارت، بدتر از حیوانیت 169
- دنیا و آخرت آباد 171
- تاجران پرسود 172
- پی نوشت ها 173
- 12- توشۀ معرفت (پیمودن راه عمر همراه با معرفت) 176
- اشاره 176
- عصر ظهور، عصر معرفت 178
- تشبیه زندگی دنیایی به آب 179
- هزینه عمر در باطل 179
- ترسیم شکل ظاهری دنیا 180
- حکایت گرگان و کرمان 181
- حکایت ابوسعید ابوالخیر 181
- ادامۀ توضیح آیات شریفه 182
- بهشتیان و دوزخیان 184
- پی نوشت ها 187
- اشاره 189
- 13- معرفت برای تجارت (هزینۀ عمر با آگاهی و معرفت) 189
- عبادت با نگاه کردن به عالم 191
- ارزش و جایگاه عالم 192
- ارزش طالبان علم 193
- آزادگان سرافراز کربلا 194
- ارزش فراگرفتن علم و دانش 196
- آزادی حقیقی، آزادگان واقعی 196
- شکایت شاگرد امام صادق علیه السلام از فقر 198
- پی نوشت ها 200
- اشاره 202
- 14- تجارت پرسود ابدی (تجارت حکیمانۀ نظام زندگی) 202
- مراتب حکیمانه برای علاقه مندان به سعادت 204
- تدبر در طبیعت 205
- تدبّر، راه جلوگیری از خسران 205
- تربیت رحیمانه خدا نسبت به بندگان 207
- جلوۀ تربیتی خدا در عالم حیوانات 207
- دریافت عجیب سهم امام 208
- اختیاری بودن سعادت و شقاوت 208
- خواستن، شرط دریافت سود ابدی 209
- نمونه ای از معاملۀ پر سود 211
- پی نوشت ها 214
- اشاره 216
- 15- نگاه رحیمیت (رعایت نظامی خاص در تجارت ابدی) 216
- نگاه رحیمیّۀ حق و تبدیل انسان به شجرۀ طیّبه 218
- ثمرۀ قبول نگاه ربوبی حضرت حق 220
- عشق، اساس خلقت انسان 221
- شناخت سه حقیقت؛ خدا، قرآن و پیامبر صلی الله علیه و آله 222
- شناخت پیامبر صلی الله علیه و آله از طریق امیرالمؤمنین علیه السلام 224
- لزوم اهتمام به معرفت یابی 224
- خروج از ظلمت به سوی نور 225
- پی نوشت ها 227
- 16- تجارت دایمی (تشریح نظام خاص برای هزینه نمودن عمر) 230
- اشاره 230
- کبر، عامل سقوط انسان 232
- اتصال به حق با بصیرت 233
- نسنجیدن اعمال جهنمیان در قیامت 234
- جهل از دیدگاه فلاسفه 235
- اتصال همه جانبه به پروردگار 236
- مراحل نظام حرکت به سوی تجارت ابدی 238
- رعایت جوانمردی در جنگ 238
- اتصال حضرت ابراهیم علیه السلام به حقیقت 239
- اتصال حقیقی امیرالمؤمنین علیه السلام به حضرت حق 240
- پی نوشت ها 242
- 17- عقل و یقین (طی مراحل نظام خاص آخرتی) 246
- اشاره 246
- سرمایه یقین به حقیقت 247
- پیامبر صلی الله علیه و آله در قلۀ یقین 248
- خلقت عقل بر پایۀ قبول حق 249
- عدم یقین، نتیجۀ دوری از عقل 251
- حکایتی از مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی 252
- دیدن چهره های الهی 253
- دنبالۀ حکایت ملاقات میرزا جوادآقا 254
- رشد انسان، خواستۀ پروردگار 255
- پی نوشت ها 257
- اشاره 260
- 18- اتصال به رحمت الهی (نگاه رحمت خدا بر بندگان) 260
- انسان، زمینه ساز ضرر 261
- تدبّر در آثار رحمت حضرت حق 263
- شناخت خداوند با مطالعۀ سه پرونده 264
- نمونه هایی از آثار پروردگار 265
- نگاه رحیمیّۀ حق در پرورش انسان 266
- وسایل پرورش روح 267
- عزّت، ثمرۀ اتصال به پروردگار 268
- اتصال کامل پیامبر صلی الله علیه و آله به پروردگار 269
- ارزش غلام سیاه کربلا 269
- نشانه های کافران و بریدگان از خدا 270
- پی نوشت ها 272
- اشاره 275
- 19- عمر، بزرگترین نعمت (الگوی مناسب هزینۀ عمر) 275
- معرفی الگوهای قرآنی 277
- ویژگی های ابوذر 278
- ابوذر، الگویی برای هزینۀ صحیح عمر 278
- ارزش کیفیّت عمل 280
- کبر، دلیل انکار حق 281
- پند گرفتن در حرکت توحیدی 281
- اندیشه در وجود پیامبر صلی الله علیه و آله 283
- اندیشه در خلقت موجودات 283
- اندیشه در نفس 284
- رؤیت جمال الهی در آیینۀ طبیعت 285
- تفکّر، تمییز دهندۀ انسان از حیوان 286
- پی نوشت ها 288
- اشاره 292
- 20- تعقّل برای هزینۀ عمر (اهل اندیشه از دیدگاه اسلام) 292
- نشانه های اهل تعقّل 294
- عقل و اندیشه، نجات دهندۀ کشیش مسیحی 295
- جنگ فرهنگی یزیدیان و عاشورائیان 296
- نشانۀ دوم اهل تعقّل 297
- دو مدال افتخار اهل تعقّل 298
- زراعت و تجارت اهل تعقّل 299
- رشد و نمو کشت زارع 301
- اهل تعقل و هزینۀ صحیح سرمایۀ عمر 302
- پی نوشت ها 304
- اشاره 306
- 21- ارزش خرد و جایگاه خردمند (چهرۀ خردمندان در قرآن) 306
- یاری دهندگان عقل و فقر جهل 308
- عدم پذیرش عذر جاهل در قیامت 309
- عقل مسموع و اثرات آن 310
- یکی بودن خیر با حجر بن عدی 312
- در امان ماندن اهل خیر از ضلالت 313
- کسب رحمت در تجارت خانۀ دنیا 314
- پی نوشت ها 317
- 22-دعوت به تجارت پرسود 320
- اشاره 320
- بیماری مهلک استغنای از حق 321
- علت نپذیرفتن دعوت حق 322
- لبیک دعوت حق از سوی خاشعان 323
- دعوت حق در نهایت محبّت 324
- تکبر حزب شیطان در مقابل دعوت حق 325
- مؤمنان، دعوت شدگان الهی 325
- ادامۀ شرح آیۀ شریفه 326
- تفقّه در دین، مقدمۀ تجارت 327
- نجات از عذاب، سود پذیرش دعوت 329
- مراحل تجارت 330
- باطن تجارت 331
- ظاهر تجارت، مجاهدت با مال و جان 333
- پی نوشت ها 334
- 23- تجارت با خدا (تجارت خانه، تاجر و سرمایه) 336
- اشاره 336
- دیدگاه قرآن درباره زندگی پاک 338
- امنیّت کشتی تجارت توسط حضرت حق 338
- دروغ در ذکر «لا اله الا اللّه» 340
- مصداق عینی «نُورَ اللّهِ » 341
- خطرات زنان 343
- دفاع خدا از اولیای خود 343
- معنای حیات طیبه 345
- لزوم ورود به حریم دفاع خدا 345
- پی نوشت ها 347
- 24- تاجران مؤمن (برندگان و بازندگان تجارت آخرتی) 350
- اشاره 350
- مخلَصین، تاجران پرمنفعت 352
- مخلصین و جبران لغزش احتمالی 352
- آیه الله العظمی بروجردی و جبران زیان احتمالی 353
- زیباترین نوع هزینۀ عمر 356
- علاقۀ شدید مؤمنان به پروردگار 356
- منبر تربیتی ملا عباس تربتی 357
- تاجر حقیقی مؤمن واقعی 358
- جوان به ظاهر عاشق 359
- کاسب فاسد و زن پاک دامن 359
- مراحل بعدی تجارت 361
- پی نوشت ها 362
- 25- معرفت خداوند (شناخت دعوت کنندۀ به تجارت ابدی) 364
- اشاره 364
- شناخت حق از کلام مخلَصین 366
- معرفت، ملاک پاداش اعمال 367
- تسلیم، نتیجه شناخت دعوت کننده 368
- درخواست معرفت از پروردگار 369
- ارزش مال در کنار معرفت 370
- دعوت کننده چه کسی است ؟ 371
- دعای یکی از راه های معرفت حق 372
- پی نوشت ها 376
- اشاره 379
- 26- هزینۀ عمر در راه مثبت یا منفی (تمثیل پروردگار در چگونگی صرف عمر) 379
- ثمرۀ هزینۀ عمر مطابق با خواسته های الهی 381
- قلب پاک و دل بیمار 381
- درمان قلوب بیمار با قرآن 382
- دل پاک حاج شیخ عبدالکریم حایری 383
- شب بیداری مردان خدا 385
- آسیه، الگوی زنان و مردان تا قیامت 386
- تشبیه قلب به سگ 386
- تشبیه انسان غافل به حیوان 387
- تشبیه انسان به نبات 387
- تشبیه انسان غافل به شیطان 388
- ارزش حقیقی مؤمن نزد خدا 389
- پی نوشت ها 391
1- موسوعه الامام علی بن ابی طالب علیه السلام فی الکتاب و السنه و التاریخ: 248/7.
2- زمر (39):30؛ «بی تردید تو می میری و قطعاً آنان هم می میرند.»
3- بقره (2):285؛ «پیامبر به آنچه از پروردگارش به او نازل شده، ایمان آورده.»
در کمال آرامش و باور است و براساس باور خود دارد زندگی می کند. ما نیز براساس کم باوری داریم زندگی می کنیم، لذا نماز که می خوانم، اگر عمق نمازم را بشکافند، برای خدا نیست، چون آن هم بر روی باور نیست بلکه می گویم: نکند قیامت و جهنمی باشد و ما را درآن بیندازند؟ ما نماز را بخوانیم که اگر قیامت بود، ما را به جهنم نبرند. پس آن نماز نیز برای خدا نیست، بلکه بدن ما از آتش نگران است و نماز می خوانیم که بدن را حفظ کنیم و الا نمازی که نمازخوان ها می خواندند کجا و نماز ما کجا؟
حکایتی از مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی
میرزا جواد آقا ملکی تبریزی(1)- استاد اخلاق امام (ره) - در نجف، شاگرد چهره های برجسته ای بودند که در نهایت به آخوند ملاحسینقلی همدانی(2) می رسد که داستان زندگی او نیز داستان عجیب و شنیدنی است؛ که بعد از شیخ انصاری(3) در مقام مرجعیت شیعه قرار گرفت، ولی مرحوم آیت الله سید علی شوشتری اجازه نداد که او مرجع تقلید شود، گفت: خدا شما را برای مرجع تقلید شدن نیافریده است، اگر طبل مرجعیت بزنید، قیامت گریبانت را می گیرند، خدا تو را ساخته است که با این نفَس و علمی که به تو داده است، انسان بسازی، نه فقه و اصول بگویی. ایشان نیز قبول کردند:
به می سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید که سالک بی خبر نبود ز راه و رسم منزلها(4)
چقدر خوب است که شخص بیداری در گوش خواب زده ای بگوید: راه تو این نیست و او نیز قبول کند. گفت: تو اگر می خواهی مرجع تقلید شوی، باید در جهنم بروی. تو مسیر دیگری را باید طی کنی.