- سخن ناشر 1
- اشاره 5
- 1- همنشین (خصوصیات همنشین در اسلام) 5
- رفیق واقعی 6
- تقسیم عمر 7
- کسب حلال 7
- پرهیز از بخل در مال 8
- هزینۀ صحیح مال 9
- هزینه نشدن مال در معصیت 10
- تقسیم عمر به چهار بخش 10
- حکایت خواجه نظام الملک با فارابی 11
- بیان عیوب، هدیه ای از طرف دوست 12
- ادامۀ حکایت نظام الملک با فارابی 13
- حکایتی از مؤلف 14
- پی نوشت ها 16
- اشاره 21
- 2- حسابرسی اعمال در قیامت (سؤالات حضرت حق در قیامت) 21
- حسابگر کریم 22
- ضایع نشدن عمل در قیامت 24
- برخورد کریمانۀ خدا با کفار در دنیا 25
- محبت خدا بر خلق 26
- جان دادن همام با شنیدن اوصاف متقین 28
- عفو حساب شدۀ روز قیامت 29
- حسابرسی سریع متقین در قیامت 31
- چهار حقیقت 32
- پی نوشت ها 34
- 3- هزینۀ عمر (چهار سؤال در قیامت) 38
- اشاره 38
- سؤال از عمر 39
- احتضار و درخواست عمر دوباره 40
- پاداش چند برابر 41
- عذاب، بعد از اتمام حجت 43
- الهامات درونی، حجت الهی 44
- عاقبت صرف عمر در حیوانیت 45
- عمر تباه شده برابر با آتش برزخ 46
- حسابرسی از عمر 47
- کَرم خدا در حسابرسی 49
- قدردانی نعمت دین 50
- پی نوشت ها 52
- اشاره 57
- 4- شکر و کفر(معنای شکر و کفر) 57
- ناسپاسی قوم سبأ 59
- هلاک اصحاب الفیل با سنگ ریزه 60
- لشگرکشی زیبای خدا 61
- ادامۀ داستان قوم سبأ 62
- پاسخ به شبهه ای دربارۀ علم خدا 63
- ناسپاسی نعمت ها و درخواست بازگشت به دنیا 63
- ادامۀ داستان قوم سبأ 64
- درخواست بازگشت اهل دوزخ 66
- رستگاری در انتظار مؤمنان 67
- پی نوشت ها 69
- 5- ارزش لحظات در دنیا (سؤال از عمر در قیامت) 72
- اشاره 72
- معنی طاعت 73
- عبادت با امور دنیایی 74
- کرم امیرالمؤمنین علیه السلام بر دشمنان 76
- خیرخواهی انبیا و ائمه علیهم السلام 76
- ادامه حکایت عبیدالله بن حرّ جعفی 79
- توجه به قدردانی از لحظه ها 81
- پایان عمر کافر و مؤمن 82
- پی نوشت ها 84
- 6- ارزش عمر (اغتنام فرصت عمر ) 88
- اشاره 88
- موعظۀ پیامبر به ابوذر 89
- گذرایی فرصت جوانی 90
- تشبیه عمر به مرکبی پرسرعت 91
- آخرین لحظات عمر مرحوم آیت الله میلانی 92
- علامۀ طباطبایی رحمه الله در حال احتضار 94
- بالاترین لذت در لحظۀ مرگ 95
- لحظات آخر مرحوم آیت الله خوانساری رحمه الله 95
- آخرین لحظات عمر مؤمن 96
- پی نوشت ها 98
- اشاره 100
- 7- بهار جوانی (بهره از شب و روز) 100
- اهمیت شب در قرآن 102
- رفع حجاب ها با ایمان و تقوای مستمر 103
- دیدن حقایق در عالم خواب و بیداری 105
- دوری از مدعیان دروغین 106
- اختصاص شب معراج به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 107
- دو نکتۀ اساسی در کلام رسول اللّه صلی الله علیه و آله 108
- گرفتن غنایم از شب و روز 110
- پی نوشت ها 112
- اشاره 115
- 8- نعمت بی بدیل (شناخت لحظات عمر) 115
- درس گرفتن از ویرانه ها 117
- ارزش کلام ائمه علیهم السلام 118
- علامت روبرگرداندن خدا از بنده 118
- علامت روکردن خدا بر بنده 120
- هم نشینی با انبیا با توجه به خدا 121
- معنای دقیق اتلاف عمر 122
- اهمیت عمر، قبل از چهل سالگی 123
- ارتداد، حاصل یک لحظه غفلت 123
- نقش رفیق بد در عاقبت به شرّی 125
- پی نوشت ها 127
- 9- شکر نعمت عمر (عمر، بزرگترین نعمت خداوند) 131
- اشاره 131
- شکرگزاری با اعمال مثبت 133
- انجام عمل مثبت در حد توان 133
- شکرگزاری با خدمت به خلق و مخلوقات 135
- انزجار خدا از فتنه گری 136
- اغتنام فرصت جوانی برای شکرگزاری 137
- برتری ارزش عمر بر سایر نعمت ها 138
- عبادت خدا و خدمت به خلق خدا 139
- بازگشت به اصل خویش 139
- ارزش کمّی کار مثبت 141
- پی نوشت ها 143
- اشاره 147
- 10- تجارت لحظه ها (بهرۀ دایمی از فرصت عمر) 147
- تواضع در قبال حق 149
- هدایت خلق، تجارت پرسود 151
- اتمام حجت خدا توسط بندگان خاص 153
- عذر بیهودۀ اهل گناه 154
- وعدۀ حق به مهاجرین الی الله 156
- غارتگران سرمایۀ عمر 157
- پی نوشت ها 160
- 11- منفعت و خسران (دو مسیر هزینۀ عمر) 162
- اشاره 162
- عظمت سورۀ عصر 163
- تفسیری اجمالی از سورۀ عصر 164
- همت در هزینۀ عمر 165
- حرکت مثبت موجودات عالم 166
- انسان، تنها خسران گر عالم 167
- تفاوت «ضرر» و «خسران» 168
- زندگی در خسارت، بدتر از حیوانیت 169
- دنیا و آخرت آباد 171
- تاجران پرسود 172
- پی نوشت ها 173
- 12- توشۀ معرفت (پیمودن راه عمر همراه با معرفت) 176
- اشاره 176
- عصر ظهور، عصر معرفت 178
- تشبیه زندگی دنیایی به آب 179
- هزینه عمر در باطل 179
- ترسیم شکل ظاهری دنیا 180
- حکایت گرگان و کرمان 181
- حکایت ابوسعید ابوالخیر 181
- ادامۀ توضیح آیات شریفه 182
- بهشتیان و دوزخیان 184
- پی نوشت ها 187
- 13- معرفت برای تجارت (هزینۀ عمر با آگاهی و معرفت) 189
- اشاره 189
- عبادت با نگاه کردن به عالم 191
- ارزش و جایگاه عالم 192
- ارزش طالبان علم 193
- آزادگان سرافراز کربلا 194
- ارزش فراگرفتن علم و دانش 196
- آزادی حقیقی، آزادگان واقعی 196
- شکایت شاگرد امام صادق علیه السلام از فقر 198
- پی نوشت ها 200
- اشاره 202
- 14- تجارت پرسود ابدی (تجارت حکیمانۀ نظام زندگی) 202
- مراتب حکیمانه برای علاقه مندان به سعادت 204
- تدبر در طبیعت 205
- تدبّر، راه جلوگیری از خسران 205
- جلوۀ تربیتی خدا در عالم حیوانات 207
- تربیت رحیمانه خدا نسبت به بندگان 207
- اختیاری بودن سعادت و شقاوت 208
- دریافت عجیب سهم امام 208
- خواستن، شرط دریافت سود ابدی 209
- نمونه ای از معاملۀ پر سود 211
- پی نوشت ها 214
- اشاره 216
- 15- نگاه رحیمیت (رعایت نظامی خاص در تجارت ابدی) 216
- نگاه رحیمیّۀ حق و تبدیل انسان به شجرۀ طیّبه 218
- ثمرۀ قبول نگاه ربوبی حضرت حق 220
- عشق، اساس خلقت انسان 221
- شناخت سه حقیقت؛ خدا، قرآن و پیامبر صلی الله علیه و آله 222
- شناخت پیامبر صلی الله علیه و آله از طریق امیرالمؤمنین علیه السلام 224
- لزوم اهتمام به معرفت یابی 224
- خروج از ظلمت به سوی نور 225
- پی نوشت ها 227
- 16- تجارت دایمی (تشریح نظام خاص برای هزینه نمودن عمر) 230
- اشاره 230
- کبر، عامل سقوط انسان 232
- اتصال به حق با بصیرت 233
- نسنجیدن اعمال جهنمیان در قیامت 234
- جهل از دیدگاه فلاسفه 235
- اتصال همه جانبه به پروردگار 236
- مراحل نظام حرکت به سوی تجارت ابدی 238
- رعایت جوانمردی در جنگ 238
- اتصال حضرت ابراهیم علیه السلام به حقیقت 239
- اتصال حقیقی امیرالمؤمنین علیه السلام به حضرت حق 240
- پی نوشت ها 242
- 17- عقل و یقین (طی مراحل نظام خاص آخرتی) 246
- اشاره 246
- سرمایه یقین به حقیقت 247
- پیامبر صلی الله علیه و آله در قلۀ یقین 248
- خلقت عقل بر پایۀ قبول حق 249
- عدم یقین، نتیجۀ دوری از عقل 251
- حکایتی از مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی 252
- دیدن چهره های الهی 253
- دنبالۀ حکایت ملاقات میرزا جوادآقا 254
- رشد انسان، خواستۀ پروردگار 255
- پی نوشت ها 257
- 18- اتصال به رحمت الهی (نگاه رحمت خدا بر بندگان) 260
- اشاره 260
- انسان، زمینه ساز ضرر 261
- تدبّر در آثار رحمت حضرت حق 263
- شناخت خداوند با مطالعۀ سه پرونده 264
- نمونه هایی از آثار پروردگار 265
- نگاه رحیمیّۀ حق در پرورش انسان 266
- وسایل پرورش روح 267
- عزّت، ثمرۀ اتصال به پروردگار 268
- اتصال کامل پیامبر صلی الله علیه و آله به پروردگار 269
- ارزش غلام سیاه کربلا 269
- نشانه های کافران و بریدگان از خدا 270
- پی نوشت ها 272
- 19- عمر، بزرگترین نعمت (الگوی مناسب هزینۀ عمر) 275
- اشاره 275
- معرفی الگوهای قرآنی 277
- ویژگی های ابوذر 278
- ابوذر، الگویی برای هزینۀ صحیح عمر 278
- ارزش کیفیّت عمل 280
- کبر، دلیل انکار حق 281
- پند گرفتن در حرکت توحیدی 281
- اندیشه در وجود پیامبر صلی الله علیه و آله 283
- اندیشه در خلقت موجودات 283
- اندیشه در نفس 284
- رؤیت جمال الهی در آیینۀ طبیعت 285
- تفکّر، تمییز دهندۀ انسان از حیوان 286
- پی نوشت ها 288
- اشاره 292
- 20- تعقّل برای هزینۀ عمر (اهل اندیشه از دیدگاه اسلام) 292
- نشانه های اهل تعقّل 294
- عقل و اندیشه، نجات دهندۀ کشیش مسیحی 295
- جنگ فرهنگی یزیدیان و عاشورائیان 296
- نشانۀ دوم اهل تعقّل 297
- دو مدال افتخار اهل تعقّل 298
- زراعت و تجارت اهل تعقّل 299
- رشد و نمو کشت زارع 301
- اهل تعقل و هزینۀ صحیح سرمایۀ عمر 302
- پی نوشت ها 304
- اشاره 306
- 21- ارزش خرد و جایگاه خردمند (چهرۀ خردمندان در قرآن) 306
- یاری دهندگان عقل و فقر جهل 308
- عدم پذیرش عذر جاهل در قیامت 309
- عقل مسموع و اثرات آن 310
- یکی بودن خیر با حجر بن عدی 312
- در امان ماندن اهل خیر از ضلالت 313
- کسب رحمت در تجارت خانۀ دنیا 314
- پی نوشت ها 317
- 22-دعوت به تجارت پرسود 320
- اشاره 320
- بیماری مهلک استغنای از حق 321
- علت نپذیرفتن دعوت حق 322
- لبیک دعوت حق از سوی خاشعان 323
- دعوت حق در نهایت محبّت 324
- تکبر حزب شیطان در مقابل دعوت حق 325
- مؤمنان، دعوت شدگان الهی 325
- ادامۀ شرح آیۀ شریفه 326
- تفقّه در دین، مقدمۀ تجارت 327
- نجات از عذاب، سود پذیرش دعوت 329
- مراحل تجارت 330
- باطن تجارت 331
- ظاهر تجارت، مجاهدت با مال و جان 333
- پی نوشت ها 334
- 23- تجارت با خدا (تجارت خانه، تاجر و سرمایه) 336
- اشاره 336
- دیدگاه قرآن درباره زندگی پاک 338
- امنیّت کشتی تجارت توسط حضرت حق 338
- دروغ در ذکر «لا اله الا اللّه» 340
- مصداق عینی «نُورَ اللّهِ » 341
- خطرات زنان 343
- دفاع خدا از اولیای خود 343
- معنای حیات طیبه 345
- لزوم ورود به حریم دفاع خدا 345
- پی نوشت ها 347
- 24- تاجران مؤمن (برندگان و بازندگان تجارت آخرتی) 350
- اشاره 350
- مخلَصین، تاجران پرمنفعت 352
- مخلصین و جبران لغزش احتمالی 352
- آیه الله العظمی بروجردی و جبران زیان احتمالی 353
- زیباترین نوع هزینۀ عمر 356
- علاقۀ شدید مؤمنان به پروردگار 356
- منبر تربیتی ملا عباس تربتی 357
- تاجر حقیقی مؤمن واقعی 358
- جوان به ظاهر عاشق 359
- کاسب فاسد و زن پاک دامن 359
- مراحل بعدی تجارت 361
- پی نوشت ها 362
- اشاره 364
- 25- معرفت خداوند (شناخت دعوت کنندۀ به تجارت ابدی) 364
- شناخت حق از کلام مخلَصین 366
- معرفت، ملاک پاداش اعمال 367
- تسلیم، نتیجه شناخت دعوت کننده 368
- درخواست معرفت از پروردگار 369
- ارزش مال در کنار معرفت 370
- دعوت کننده چه کسی است ؟ 371
- دعای یکی از راه های معرفت حق 372
- پی نوشت ها 376
- اشاره 379
- 26- هزینۀ عمر در راه مثبت یا منفی (تمثیل پروردگار در چگونگی صرف عمر) 379
- ثمرۀ هزینۀ عمر مطابق با خواسته های الهی 381
- قلب پاک و دل بیمار 381
- درمان قلوب بیمار با قرآن 382
- دل پاک حاج شیخ عبدالکریم حایری 383
- شب بیداری مردان خدا 385
- آسیه، الگوی زنان و مردان تا قیامت 386
- تشبیه قلب به سگ 386
- تشبیه انسان به نبات 387
- تشبیه انسان غافل به حیوان 387
- تشبیه انسان غافل به شیطان 388
- ارزش حقیقی مؤمن نزد خدا 389
- پی نوشت ها 391
1- سعدی شیرازی
پی نوشت ها
(1) - بقره (2):285؛ «پیامبر به آنچه از پروردگارش به او نازل شده، ایمان آورده، و مؤمنان همگی به خدا و فرشتگان و کتاب ها و پیامبرانش، ایمان آورده اند.»
(2) - بقره (2):285؛ «پیامبر به آنچه از پروردگارش به او نازل شده، ایمان آورده.»
(3) - انفال (8):4؛ «مؤمنان واقعی و حقیقی فقط آنانند.»
(4) - بقره (2):177؛ «اینانند که [در دین داری و پیروی از حق] راست گفتند.»
(5) - الکافی: 10/1، کتاب العقل والجهل، حدیث 1؛ «أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام: قَالَ لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ الْعَقْلَ اسْتَنْطَقَهُ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْکَ وَ لَاأَکْمَلْتُکَ إِلَّا فِیمَنْ أُحِبُّ أَمَا إِنِّی إِیَّاکَ آمُرُ وَ إِیَّاکَ أَنْهَی وَ إِیَّاکَ أُعَاقِبُ وَ إِیَّاکَ أُثِیبُ.»
الکافی: 21/1 کتاب العقل والجهل، حدیث 14؛ «سَمَاعَهَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام وَ عِنْدَهُ جَمَاعَهٌ مِنْ مَوَالِیهِ فَجَرَی ذِکْرُ الْعَقْلِ وَ الْجَهْلِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام اعْرِفُوا الْعَقْلَ وَ جُنْدَهُ وَ الْجَهْلَ وَ جُنْدَهُ تَهْتَدُوا قَالَ سَمَاعَهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَانَعْرِفُ إِلَّا مَا عَرَّفْتَنَا فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام إِنَّ اللَّهَ عز و جل خَلَقَ الْعَقْلَ وَ هُوَ أَوَّلُ خَلْقٍ مِنَ الرُّوحَانِیِّینَ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ مِنْ نُورِهِ فَقَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ فَقَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقْتُکَ خَلْقاً عَظِیماً وَ کَرَّمْتُکَ عَلَی جَمِیعِ خَلْقِی...»
(6) - مستدرک الوسائل: 173/11، باب 4، حدیث 12672؛ «النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله: قَالَ الشَّرِیعَهُ أَقْوَالِی وَ الطَّرِیقَهُ أَقْوَالِی وَ الْحَقِیقَهُ أَحْوَالِی وَ الْمَعْرِفَهُ رَأْسُ مَالِی وَ الْعَقْلُ أَصْلُ دِینِی وَ الْحُبُّ أَسَاسِی وَ الشَّوْقُ مَرْکَبِی وَ الْخَوْفُ رَفِیقِی وَ الْعِلْمُ سِلَاحِی وَ الْحِلْمُ صَاحِبِی وَ التَّوَکُّلُ زَادِی وَ الْقَنَاعَهُ کَنْزِی وَ الصِّدْقُ مَنْزِلِی وَ الْیَقِینُ مَأْوَایَ وَ الْفَقْرُ فَخْرِی وَ بِهِ أَفْتَخِرُ عَلَی سَائِرِ الْأَنْبِیَاءِ وَ الْمُرْسَلِینَ.»
الکافی: 45/2، باب نسبه الاسلام، حدیث 1؛ «قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: لَأَنْسُبَنَّ الْإِسْلَامَ نِسْبَهً لَایَنْسُبُهُ أَحَدٌ قَبْلِی وَ لَایَنْسُبُهُ أَحَدٌ بَعْدِی إِلَّا بِمِثْلِ ذَلِکَ إِنَّ الْإِسْلَامَ هُوَ التَّسْلِیمُ وَ التَّسْلِیمَ هُوَ الْیَقِینُ وَ الْیَقِینَ هُوَ التَّصْدِیقُ وَ التَّصْدِیقَ هُوَ الْإِقْرَارُ وَ الْإِقْرَارَ هُوَ الْعَمَلُ وَ الْعَمَلَ هُوَ الْأَدَاءُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَمْ یَأْخُذْ دِینَهُ عَنْ رَأْیِهِ وَ لَکِنْ أَتَاهُ مِنْ رَبِّهِ فَأَخَذَهُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ یُرَی یَقِینُهُ فِی عَمَلِهِ وَ الْکَافِرَ یُرَی إِنْکَارُهُ فِی عَمَلِهِ فَوَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ مَا عَرَفُوا أَمْرَهُمْ فَاعْتَبِرُوا إِنْکَارَ الْکَافِرِینَ وَ الْمُنَافِقِینَ بِأَعْمَالِهِمُ الْخَبِیثَهِ.»
(7) - بحار الأنوار: 248/38، باب 65، ذیل حدیث 42؛ اقبال الأعمال: 296 (دعای ندبه).
(8) - بحار الأنوار: 2/41، باب 99، حدیث 4؛ المناقب، ابن شهر آشوب: 119/2.