ارزش عمر و راه هزینه آن (مجموعه سخنرانیهای حسین انصاریان) صفحه 313

1- سعدی شیرازی

2- الطبقات الکبری؛ محمد بن سعد: 217/6-220؛ «ممن روی عن علی بن أبی طالب علیه السلام حجربن عدی بن جبله بن عدی بن ربیعه بن معاویه الأکرمین بن الحارث بن معاویه بن ثور بن مرتع بن کندی وهو حجرالخیر وأبوه عدی الأدبر طعن مولیا فسمی الأدبر وکان حجر بن عدی جاهلیا إسلامیا قال وذکر بعض رواه العلم أنه وفد إلی النبی صلی الله علیه وسلم مع أخیه هانئ بن عدی وشهد حجر القادسیه وهوالذی افتتح مرج عذری وکان فی ألفین وخمسمائه من العطاء وکان من أصحاب علی بن أبی طالب وشهد معه الجمل وصفین.» الکنی والألقاب، شیخ عباس قمی: 304/1؛ «أقول: حجر بن عدی الکندی بضم الحاء وسکون الجیم من أصحاب أمیر المؤمنین علیه السلام وکان من الابدال ویعرف بحجر الخیر وکان معروفا بالزهدوکثره العباده والصلاه. روی أنه کان یصلی فی الیوم واللیله الف رکعه بل کان من فضلاء الصحابه ومع صغر سنه من کبارهم وکان علی کنده یوم صفین وعلی المیسره یوم النهروان، قتله معاویه سنه 51، وقد ذکرت مقتله فی کتاب نفس المهموم. قال ابن قتیبه: حجر بن عدی رحمه الله یکنی أبا عبد الرحمن و کان وفد إلی النبی صلی الله علیه وآله وشهد القادسیه وشهد الجمل وصفین مع علی فقتله معاویه بمرج عذراءمع عده، وکان له ابنان یتشیعان یقال لهما عبد الله و عبد الرحمن قتلهما مصعب بن الزبیر صبرا، وقتل حجر سنه 53 ثلاث وخمسین انتهی. قال ابن الأثیر: وقبره مشهور بعذراء وکان مجاب الدعوه (قلت) عذراء بفتح المهمله وسکون المعجمه قریه بغوطه دمشق وقد زرت قبره فی سنه 1355 ه د. وما ورد فی مدح حجر والانکار علی معاویه فی قتله أکثرمن أن یذکر.»

امام علیه السلام مطالبی را با او در میان گذاشتند که آنها مفصل است.(1) اما عمده این است که:

ما طلبه ها در ادبیات عرب بابی را می خوانیم تحت عنوان «باب الاضافه» که در این باب، اگر اسم نکره را «الف و لام» دار کنید، معرفه می شود. این راهی برای معرفه کردن نکره است. یا اسم نکره ای را به معرفه ای اضافه می کنیم تا معرفه شود، اما هیچ وقت دو معرفه را به یکدیگر اضافه نمی کنیم.

ولی امیرالمؤمنین علیه السلام این کار را کردند؛ فرمودند: «حجرُ الخَیرِ»(2) حجر اسم علَم و معرفه بوده است، «الخیر» نیز کلمۀ «الف و لام» دار و معرفه بود، امام این معرفه را به آن معرفه اضافه کردند. معنی آن این می شود: ای حجری که تبدیل به خیر شده ای. یعنی دیگر دو نفر و دو حقیقت در کار نیست که بگویم حجر و خیر.

امام فرمود: ای خود خیر. این چنین شخصی، چه شرّی می تواند داشته باشد؟ جایی برای شرّ نگذاشته است.

در امان ماندن اهل خیر از ضلالت

او آغوش خویش را برای پذیرفتن هر خیری از جانب خدا، انبیا، قرآن و ارزش ها باز کرده است. او از خیر پر شده است. دیگر چه کسی می تواند او را فریب بدهد؟ نور محض، علم، بصیرت و خود خیر را که نمی شود فریب داد.

قوی ترین محلی که می شد فریب بدهد، هفت سال در کاخ مصر بود، در هفت ثانیه می توانست حضرت یوسف علیه السلام را فریب بدهد، اما مگر می شود روشنایی و دانش را فریب داد؟

مگر تمام بنی امیه می توانند حجر را فریب بدهند؟ شما بعضی ها را می بینید که در مقابل یک عکس، صاحب عکس، تار مو و چشم زیبا به زانو درمی آیند، دل و دین را می فروشند، همۀ ارزش ها را به باد می دهند، بی دین می شوند. شخص