همسران ثقلینی (کتاب الله و عترتی) صفحه 78

مهریه

مهریه، امر با ارزشی است که مرد در عقد ازدواج، برای همسرش قرار می دهد. مرد و زن در مورد مهریه و مقدار آن، باید به توافق برسند. زن پس از ازدواج، مالک مهریه می شود و می تواند هر گونه تصرفی در آن داشته باشد. مهریه پیش از بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله نیز وجود داشت و اسلام ضمن تعدیل مهریه، مواردی از آن را باطل کرد.

مهریه در درجه اول، نوعی پشتوانه اقتصادی برای زنان است. وضعیت زیستی و اجتماعی زنان در همۀ ادوار تاریخ، به گونه ای بوده که در بُعد اقتصادی، پایین تر از مردان بوده اند. در مدت بارداری و شیردهی و پرورش نوزاد، عملاً نمی توانند فعالیت و درآمدزایی داشته باشند. در بیشتر جوامع نیز مسئولیت ادارۀ خانه، با زنان است و وقت آن ها را می گیرد، بدون آن که در ازای آن درآمدی دریافت کنند. به همین جهت قرار دادن مهریه برای زنان، پشتوانۀ اقتصادی نسبتاً مطمئنی است که موجب می شود با دل گرمی بیشتری، مسئولیت های خانوادگی را بر عهده بگیرند.

در درجه دوم، مهریه نوعی تأثیر روان شناختی بر زن دارد؛ زیرا احساس می کند که مرد به او علاقه مند است و علاقۀ خود را در میدان عمل نشان می دهد و حاضر است هزینۀ آن را بپردازد. در قرآن نیز از مهریه، با تعبیر«صداق» یاد شده است. برخی مفسران - مانند صاحب کشاف - گفته اند: صداق از مادۀ صدق است و بدان جهت به مهریه، صداق یا صدقه گفته می شود که نشان از راستین بودن علاقه مرد دارد. مهریه در مرد نیز آثار روان شناختی ویژه دارد. او درمی یابد که ازدواج، امر سهل و آسانی نیست و مسئولیت بزرگی را بر عهده مرد می گذارد. همین امر موجب می شود او با بینش بالاتر و شناخت عمیق تر، به مسألۀ ازدواج توجه کند. البته سنگینی مهریه نیز می تواند تأثیر نامطلوب بر مردان بگذارد و منجر به دشواری ازدواج شود.

در مجموع می توان گفت که مهریه، وسیله ای است که پیوند زن و شوهر را در زندگی تقویت می کند و زمینۀ گسترش روابط عاطفی را فراهم می سازد. البته مهر و محبت بین