- مقدمه 1
- اشاره 3
- معنای فسق و فاسق 5
- آثار شوم فسق از نظر قرآن 8
- الف - اطلاق کفر بر انسان فاسق 8
- اشاره 8
- هوا و هوس 12
- قرآن، سراسر تنبه و توجه است 13
- معنای هدایت در آیه «هدی للمتقین» 14
- ب - شقاوت و عدم رستگاری 16
- اشاره 17
- اشاره 18
- اشاره 19
- الف - ناخشنودی از عبادت 19
- اقسام قساوت 19
- ج - بی تفاوتی در برابر گناه 23
- ه- غفلت 29
- اشاره 31
- اشاره 32
- آفرینش دوگانه آدمی 33
- الف - بعد ملکوتی 33
- ب - بعد حیوانی 34
- دیوانگی حاکم بر جهان امروز 36
- فساد دل، یکی از مهمترین آثار گناه 38
- گناه روی گناه و برداشته شدن عنایت خدا 39
- گناهکار و خصلتهای چهارگانه 40
- افسردگی چیره بر دنیای غرب 43
- نمازگزار و عدم احساس پوچی 43
- اشاره 45
- 1. تجسم عینی عمل، سازگار و هماهنگ با گناه 46
- اشاره 46
- گونه های عمل 46
- 2. تجشم عمل به صورت دوست و دشمن 47
- ٣. کیفر عمل 48
- تأثیر گناه بر خویش و خویشان 48
- و احساس پوچی در زندگانی مجلل 51
- شده است. بعضی اوقات انسان در زندگی افسرده است، غم و غصه و نگرانی دارد. اما بدتر از اینها این است که انسان زندگی را پوچ بداند؛ اصلا دنیا را پوچ حساب کند. به آنجا برسد که بگوید: برای چه آمدم؟ برای چه می روم؟ و بالاخره این زندگی به چه درد می خورد؟ 52
- زندگانی پاک و باصفا 55
- حکایت محمود غزنوی و ایاز 56
- اشاره 59
- گفتار پنجم 59
- اشاره 60
- سیر و سلوک 60
- توبه، اولین ابزار سیر الی الله 61
- گناه، مانع سیر و سلوک 62
- ارکان توبه 64
- توبه موجب لعان است یا محو گناه؟ 65
- توجه، دومین ابزار سیر الی الله 68
- قانون مراقبه 70
- انسان روحی، از عالم ملکوت و جسمی از عالم ناسوت دارد. او از نظر بعد ملکوتی، بالاتر از 72
- تخلیه، مقدمه توبه 75
- اشاره 76
- گفتار ششم 76
- اشاره 77
- توبه 77
- ب - توجه 78
- شرایط توبه 78
- الف - رفع مانع 78
- ج - رفع صفات رذیله 79
- د- راهنما 82
- ه_-توسل 84
- اشاره 84
- خدمات شیخ طوسی 87
- ز- تمسک به قرآن 88
- ح - براق 89
- اشاره 92
- خلوص 93
- وعده خداوند درباره مخلص 94
- اخلاص در توصلیات 94
- رسیدن به مقام مخلص دشوار است 96
- تقوا میسر نیست مگر به خلوص 97
- اقسام توحید 99
- اقسام خلوص 99
- اثر خلوص در زندگی دنیایی 103
- مقام مخلص 104
- اشاره 106
- اشاره 107
- انگیزه های انسان در انجام کارها 108
- منزل اول: دنیا 109
- اشاره 109
- اشاره 109
- منازل هفتگانه 109
- هدف از آفرینش انسان 111
- اشاره 113
- منزل دوم و سوم: خوف و رجاء 113
- نظریه شهید اول و سید بن طاووس 114
- هبوط حضرت آدم ع 116
- اشاره 116
- اشاره 118
- منزل پنجم: شکر 118
- ترک گناه، راهی برای شکر 120
- منازل در کارهای بزرگان و معصومان 121
- اشاره 121
- منزل هفتم: خدا 121
- منزل ششم: محبت 121
- اشاره 124
- سر درخشندگی بعضی آثار 125
- اشاره 125
- قصه اصحاب کهف و رقیم 127
- حکایتی آموزنده 131
- خلوص در گفته های علامه طباطبایی 134
- شیطان در کمین مخلصین 137
- اشاره 140
- اشاره 141
- اشاره 142
- به دست آوردن منازل هفتگانه خلوص 142
- منزل اول: دنیا 142
- منزل دوم و سوم: خوف و رجاء 143
- اشاره 144
- مقدمات حضور قلب 145
- منزل پنجم: شکر 147
- اشاره 150
- منزل ششم: محبت 150
- منزل هفتم: خدا 151
کامل آیه امانت هم همین دل مؤمن است: «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَهَ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ ۖ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا».(1)
بعضی مثل استاد بزرگوار ما علامه طباطبایی می فرمایند: اراده. مرحوم فیض کاشانی می فرمایند: ولایت. بعضی هم فرموده اند: توحید به مراتبش.(2) اما یک معنای دیگر هم در میان این معانی شاید بهتر از همه معانی باشد و آن، دل مؤمن است. این دل، امانت است از طرف خدا پیش ما. این دل را باید حفظ کنیم؛ یعنی غیر از خدا، در این دل چیزی نباشد. محبت غیرخدا در این دل نباشد و اگر هست، محبتی باشد که خدا به آن محبت راضی است. محبت اهل بیت ، محبت زن و بچه، محبت رفیق خوب، محبت مسلمانها و ... اینها هم برمیگردد به محبت خدا. لذا در روایات ما به نحو تواتر، این طور محبتها آمده است: «الحب فی الله والبغض فی الله» و اما اگر غیر از این محبت در دل وارد شد، می شود مشرک. این توحید افعالی نیست و دیگر از نظر فکر، عمل و گفتار، مخلص نیست. از نظر اعتقاد، توحید ذاتی ندارد. آن سه قسم دیگر هم در او نیست.
مقام مخلص
اگر توحید عبادی و افعالی پررنگ باشد، همان مقام مخلص است. مخلص یعنی آن کسی که دلش برای خداست و وقتی دلش برای خدا باشد، خدا هم او را می پسندد و قبول دارد. قرآن به این میگوید «نفس مطمئنه»: «یا ایها النفس المطمﺉنه ارجعی إلی ربک راضیه
1- ما امانت را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر بر تافتند و از آن هراسیدند؛ اما انسان آن را به دوش کشید؛ او بسیار ظالم و جاهل بود. (احزاب/ 72)
2- در مورد امانت، نظریه های گوناگونی ذکر شده است؛ از جمله: ولایت الهیه، اختیار و آزادی اراده، عقل، اعضای پیکر انسان، امانتهایی که مردم از یکدیگر می گیرند، معرفت الله، واجبات و تکالیف الهی در سخنان استاد آمده است که مرحوم علامه میفرمایند: مراد از امانت، اراده است، در حالی که ایشان، امانت را، «ولایت الهیه» میدانند. (تفسیر المیزان، ج15-16، ص 348 و 349.)