در ساحل سپیده اخلاص صفحه 14

است. شما نمی توانید کلمه ای در قرآن پیدا کنید که این تنبه را نداشته باشد. میدانید که دو ثلث قرآن - مستقیم و غیر مستقیم - مربوط به اخلاق و یک ثلث دیگرش هم مربوط به معارف اسلامی است. اما به قول حضرت امام، اگر با یک دقت اخلاقی، با یک عینک اخلاقی وارد بشوید، می بینید که آن ثلث هم مربوط به اخلاق است. من می گویم نمی توانید در قرآن کلمه ای پیدا کنید که رنگ اخلاقی نداشته باشد. یعنی اگر به فاسق میگوید کافر؛ همین معلم اخلاق است. اگر به فاسق میگوید مشرک، این هم یک رنگ اخلاقی دارد. می خواهد به ما بگوید که ای انسان قبل از آن که دم مرگ به تو بگویند کافر، قبل از آن که بعد از مردن، در آسمان اول، دوم و حتی در محضر ربوبی به تو خطاب یاکافر و یا مشرک شود، به خود بیا و این ننگ و شوم فسق را از خود بزدای. به جای آن، به تقوا و متقی متصف شو تا هدایت تشریعی، هدایت تشریفی و هدایت عنایی از آن تو باشد.

معنای هدایت در آیه «هدی للمتقین»

گفتیم که ممکن است این هدایت؛ یعنی «هدی»، هدایت تشریفاتی باشد. قرآن «هدئ للتاس» است، اما می گوید «هدی للمتقین»؛ برای این که انسان متقی علت غایی است. به این میگویند هدایت تشریفی؛ یعنی علت غایی برای نزول قرآن.

ممکن است هدایت تشریعی باشد. هدایت تشریعی معنایش این است که پیامبرها می توانند روی آن اثر بگذارند. روحانیت می تواند روی آن اثر بگذارد. اما اگر صفت رذیله یا گناه مداوم بر او حکمفرما باشد؛ یعنی قساوت، این دیگر قابلیت هدایت ندارد: «سؤاء علیهم اانرتهم أم لم تنذرهم لایؤموین».

به پیغمبر اکرم میفرماید: «ائک لاسمع الموتی و لا مع الم الغاء» ؛(1) یعنی ای پیغمبراکر و کور و مرده به گناه را که دیگر نمی توانی زنده کنی.

لذا هدایت تشریعی برای افرادی است که ذهن و قلب سالمی داشته باشند. هدایت تشریعی برای کسی است که گناه روی گناه، دل او را سیاه نکرده باشد و الا اگر دل از اثر