در ساحل سپیده اخلاص صفحه 19

خودگراست و جز خود و اطرافیان خود را نمی بیند. 2. یک معنای سنگدلی هم این است که دیگر سروکاری با معنویت ندارد، بلکه هم و غم او عالم ماده است. به قول امام صادق قلب وارونه میشود. به جای این که قلب او در عالم وحدت منغمر باشد، در عالم کثرت منغمر است. قرآن می فرماید: «أقمن شرح الله صدره للإسلام فهو علی ثور من ئه فویل للفاسیه قلوبهم من ذکر الله»؛(1) وای بر سنگدل.

اقسام قساوت

اشاره

از نظر قرآن و روایات، قساوت اقسامی دارد:

الف - ناخشنودی از عبادت

آدم قسی کسی است که از عبادت لذت نبرد؛ حالا عبادت بدنی باشد یا عبادت مالی. کمک کردن به دیگران باشد یا رابطه داشتن با خدا؛ از این لذت نبرد. این، اول مرتبه سنگدلی و اول مرتبه قساوت است و خیال نکنید که کم رنگ است. از نظر واقع آن کسانی که با این حرفها سروکار دارند، بالاترین مصیبت را دارند. در یک روایت قدسی آمده است که حضرت موسی به مناجات میرفتند، یک آدم سنگدل بی حیایی - که معمولا آدمهای قسی، بی حیا هم هستند . به حضرت موسی(علیه السلام)رسید. گفت به این خدایت بگو چقدر گناه کنم، اما تو مرا عقوبت نکنی؟ حضرت موسی(علیه السلام)رفتند و مناجاتشان که تمام شد، می خواستند برگردند، خطاب شد: چرا پیغام بنده ام را نمیدهی؟ گفت: خدایا خجالت میکشم که نقل کنم. خطاب شد: به او بگو که بالاترین بلا را به تو دادم، اما متوجه نیستی. مگر تو از مناجات من، از رابطه با من لذت می بری؟ همین که شیرینی مناجاتم را از دلت بردم، این بالاترین بلاست. این بالاترین مصیبت است.