در ساحل سپیده اخلاص صفحه 33

بود: «ثم کان عاقبه الذین أساؤا الشوأین أن کیوا بآیات الله».(1)

اثر چهارم این است که آن جنبه «یلی الترت» از فاسق گرفته می شود و آن جنبه «یلی الخلق» باقی می ماند. به عبارت دیگر، از نظر قرآن، گناه انسانیت را نابود میکند و حیوانیت به جای آن باقی می ماند؛ بلکه همان انسانیت به حیوانیت مبدل میشود.

آفرینش دوگانه آدمی

الف - بعد ملکوتی

میدانید که این انسان، دوبعدی است. یک بعد ملکوتی دارد به نام روح که از این نظر برتر از ملائکه است. به گفته قرآن، از این نظر «خلیفه الله» است و از این نظر مظهر همه اسماء و صفات حق است: «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ کُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَی الْمَلَائِکَهِ»(2) از این نظر است که انسان، مسجود همه ملائکه است؛ حتی جبرئیل، میکائیل، عزرائیل، اسرافیل و حمله عرش. و بالاخره از این نظر قیمت یک انسان به اندازه جهان است: «مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا»(3) انسان روح الله است.

قرآن چه اطلاق عجیبی بر این انسان کرده است: «فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ»(4) لذا از جنبه «یلی الترت»، از جنبه انسانیت و به عبارت دیگر، از جنبه آن بعد ملکوتی، مقام انسان خیلی بالاست. اشرف از همه مخلوقات، حتی ملائکه است، بلکه هدف از خلقت عالم وجود، این انسان است. اما چیزی که مهمتر از همه

1- آنگاه فرجام کسانی که بدی کردند [ بسی] بدتر بود، چرا که آیات خدا را تکذیب کردند. (روم/ 10)
2- و [خدا] همه نامها را به آدم آموخت؛ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود. (بقره/ 31)
3- هرکس کسی را جز به قصاص قتل یا [ به کیفر فسادی در زمین بکشد، چنان است که گویی همه مردم را کشته باشد و هر کس کسی را زنده بدارد، چنان است که گویی تمام مردم را زنده داشته است. (مائده/ 32)
4- پس وقتی آن را درست کردم و از روح خود در آن دمیدم، پیش او به سجده درافتید. (حجر/29)