در ساحل سپیده اخلاص صفحه 35

کرم ابریشم در خود بتنند.

این اطلاقها انصافا برای انسان، سنگین است، مقام انسان بالاتر از اینهاست. اما اگر بی تفاوت شد؛ یعنی ریاضتهای دینی مبدل شد به گناه، نماز اول وقت و نماز شبش مبدل شد به مجالس لهو و لعب و شنیدن موسیقیهای شهوت انگیز، خدمت به خلق خدایش مبدل شد به غیبت و تهمت و ظلم به دیگران، نه فقط رنگ عوض می کند، بلکه به گفته قرآن، به جای این که بعد ناسوتی را برای عروج براق کند، آن بعد ناسوتی، جنبه ملکوتی را برای نزول براق می کند. البته دیگر در این جا کاربرد براق غلط است، بلکه باید بگوییم حمار: «مَثَلُ الَّذِینَ حُمِّلُوا التَّوْرَاهَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهَا کَمَثَلِ الْحِمَارِ یَحْمِلُ أَسْفَارًا»(1) لذا آن بعد ملکوتی که روح الله است، آن بعد ملکوتی که عالم خلقت برای اوست و او برای خدا، به اندازهای تنزل میکند که الاغ می شود. نفس و فکر او برای مشتهیات - به قول امیرالمؤمنین - میشود نکره، عقل او میشود شیطنت و روح او می شود حیوان.

امیرالمؤمنین می فرماید: «العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان»(2) از او سؤال میکنند که اگر چنین است، پس معاویه، عمروعاص و کسانی که سیاستمدارند و توانسته اند تو را خانه نشین کنند چه؟ امیرالمؤمنین فرمود: معاویه عقل ندارد، معاویه فکر ندارد. معاویه آنچه دارد، نکرده است، آنچه دارد، شیطنت است. نگویید عاقل؛ بگویید شیطان. نگویید فکور؛ بگویید نکراء، بگویید مکار.

قرآن میگوید که مردم برای این منکر معادند که میخواهند بی قید و بند باشند والا معاد چیزی نیست که کسی منکرش بشود؛ یک امر ضروری است. یک امر فطری است. اگر میبینید منکر معادند برای این است که دوست دارند پله و رها باشند.

اگر غریزه پول پرستی آن عقل را استخدام کند، به آنجا می رسد که حاضر است دو ثلث دنیا را بکشد برای این که منافع مادی او در مخاطره نباشد. علم را برای پول