در ساحل سپیده اخلاص صفحه 68

آیا میشود حسد، تکبر، عجب، منیت و فرعونیت را از دل ریشه کن کرد؟ بله، اما مشکل است. مقدمه اش توبه و یقظه است. اگر توبه نباشد، محال است کسی بتواند خودسازی کند؛ توبه به این معنی که گفتم، این حالت قصور و تقصیر، این حالت برگشت از غیر خدا به خدا اگر نباشد، محال است کسی بتواند ریشه حسادت، ریشه تکبر، ریشه منیت، ریشه عجب و ریشه غرور را بخشکاند.

توجه، دومین ابزار سیر الی الله

دومین ابزار لازم برای این راه، توجه است؛ یعنی انسان غافل نباشد. شما فرض کنید که راننده ای اتومبیلی بدون عیب در اختیار دارد، راه هم بسیار عالی، رانندگی این آقاهم عالی، اما حواس پرتی داشته باشد. این راننده نمی تواند راه را بپیماید؛ یا تصادف میکند یا از جاده منحرف میشود و بالاخره خودش و سرنشینان خودش را بدبخت میکند. کلمه آخر استاد بزرگوار ما علامه طباطبایی هنگام از دنیا رفتنش همین کلمه «توجه» بود.

معلوم می شود که برای این افرادی که مجسمه «لااله الاالله»اند و در محضر رسول الله هستند، یک چیز مهمتری هست و آن «توجه» است؛ هم برای خودش و هم برای دیگران. لذا کسی که بالای سر این مرد بزرگ بود، گفت که در آخر کار، من یک ساعت قبل رفتم بالای سر ایشان بیهوش بودند. چشمهای مبارک ایشان بسته بود. آن خانم گفت: وقت مردن، چشم باز شد، به یک گوشه ای خیره شد. مرتب میگفت: توجه توجه توجه تا از دنیا رفت.

این توجه چیز خوبی است. قرآن می فرماید: گاهی این توجه در روز قیامت پیدا میشود. در سوره فجر آیه ای هست که برای همه ما خیلی تکان دهنده است: «وَجِیءَ یَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ ۚ یَوْمَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الْإِنْسَانُ وَأَنَّی لَهُ الذِّکْرَی»(1)؛ جهنم را که می آورند، انسان نگاه