در ساحل سپیده اخلاص صفحه 75

تخلیه، مقدمه توبه

در آغاز سوره یس می فرماید که اگر تخلیه نباشد، نمیشود راه را طی کرد. بعد یک تشبیه معقول به محسوس می آورد: اگر کسی غل و زنجیر به دست و پایش باشد، معلوم است که نمی تواند راه برود. حال اگر زنجیری روی گردن او باشد و دست و پای او نیز با زنجیر بسته شده باشد، نمی تواند حرکت بکند و سرش را هم نمی تواند بلند کند. قرآن می فرماید: اگر صفت رذیله ای بر دل حکمفرما بشود، نظیر غل و زنجیر است: «إِنَّا جَعَلْنَا فِی أَعْنَاقِهِمْ أَغْلَالًا فَهِیَ إِلَی الْأَذْقَانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ».(1)

تشبیه دوم نیز تشبیه معقول به محسوس است. در تشبیه دوم می فرماید که اگر ستی در جلو و ستی در عقب او باشد، نمی تواند حرکت کند و اگر سدی نباشد، اما چشمهایش بسته باشد، معلوم است که نمی تواند راه برود.

قرآن می فرماید: اگر صفت رذیله باشد، چنین است، نمی تواند راه برود و نمی تواند سیر و سلوک کند: «وَجَعَلْنَا مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیْنَاهُمْ فَهُمْ لَا یُبْصِرُونَ»(2). اگر صفت رذیله ای باشد، ست است؛ هم جلو و هم عقب. و نمی شود حرکت کرد. بستن چشم است و نمی تواند حرکت کند. اگر بخواهد حرکت کند، باید اول غل و زنجیر را بردارد و سپس باید ست را بشکند و پس از این دو کار، باید چشم را باز کند.